«مَثَل» به معناي نمونه و جمع آن «مُثْل» است. («مِثْل» نيز به معناي شبيه و نظير مي باشد كه جمع آن «امثال» است.)

ائمّه اطهار عليهم السلام نمونه هاي والا و برترِ خداوند هستند. يعني به دليل عبادت و اطاعت و بندگي به درگاه خداوند، نمونه او شده اند. هر چند خداوند داراي شبيه و نظيري نيست.

«لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَي ء». [1] .

هيچ چيز مانند او نيست.

ولي داراي نمونه اعلي و والا مي باشد.

«وَ لِلَّهِ المَثَلِ الاَعْلي». [2] .

و براي خداوند نمونه اي عالي هست.

مَثَل و نمونه خدا شدن، با اطاعت و بندگي خداوند حاصل مي شود.

قال رسول اللّه صلي الله عليه وآله: «قال اللّه تبارك و تعالي: عَبدي اَطِعُني حَتَّي اجْعَلَكَ مثْلِي». [3] .

رسول خدا صلي الله عليه وآله فرمودند: خداوند تبارك و تعالي فرموده: اي بنده من، مرا اطاعت كن تا تو را نمونه خود قرار دهم.

و ائمّه معصومين عليهم السلام در اوج طاعت و بندگي هستند و خداوند اراده كرده آنان از پليدي دور باشند و هر كسي از پليدي دور بود، تمامي رفتار و كردارش اطاعت و عبادت پروردگار است.



[ صفحه 69]



قال الرضا عليه السلام: قال رسول اللّه عليهم السلام لعلي بن ابيطالب عليه السلام: «يا عَلي اَنتَ حُجَّةُ اللّهِ... و اَنتَ المَثَلُ الاَعْلي». [4] .

امام رضا عليه السلام از پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله روايت مي كنند كه به اميرالمؤمنين عليه السلام فرمودند: اي علي تو حجّت خداوند هستي... و تو نمونه اعلايي.

بعضي «مَثَل» را به معني «دليل و حجّت» گرفته اند. بنابراين تعبير، ائمّه عليهم السلام برترين و والاترين حجّت هاي خداوند بر مردم هستند. كما اينكه در زيارت آل ياسين مي خوانيم:

«اَلسَلامُ عَلَيْكَ يا حُجَّةَ اللّهِ وَ دَليلَ اِرادَتِهِ...» [5] .

سلام بر شما (امام زمان) كه حجّت خداوند و برهان و دليلِ اراده او هستيد....

عدّه اي «مَثَل» را به «صفت» معنا نموده اند. منظور آن است كه ائمّه هدي عليهم السلام آراسته به صفات والاي الهي هستند. گويي كه تمام وجود ايشان صفات خداوند است. چرا كه آنان مظاهر صفات و اسماء خداوند هستند.

همچنين ممكن است مقصود از «مَثل» در اين فراز مَثَلي باشد كه خداوند در آيه نور، نور خودش را به آن تشبيه كرده است و فرموده:

«اللَّهُ نُورُ السَّمَوَاتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ». [6] .

خداوند نور آسمان ها و زمين است، مثل نور خداوند همانند چراغ داني است.

آيه نور در شأن ائمّه طاهرين عليهم السلام نازل شده است.