«معادن» جمع معدن است به معني رويشگاه و مقَر.

«حكمت» عبارت است از خِردي كه از هر نوع كاستي و اشتباه، خالي و رساننده به حقّ از طريق علم، آگاهي و شناخت موجودات باشد.

بعضي بين حكمت خداوند و حكمت انسان ها تفاوت قائل شده، گفته اند: «حكمت خداوند» عبارت است از شناخت اشيا و ايجاد و خلقت آنها، در نهايت تدبير و اعجاز و «حكمت انسان» عبارت است از شناخت موجودات به گونه اي كه انسان بتواند به وسيله آن، حقيقت را هر كجا و در هر لباسي هست، بشناسد و باطل را در هر موقعيّتي كه وجود دارد، تشخيص دهد و اين كار از خِردي سرچشمه مي گيرد كه از هر نوع اشتباه و كاستي خالي باشد.

البتّه براي حكمت، معانيِ فراواني ذكر شده است. مانند: «شناخت اسرارِ جهان هستي» و «معرفت و شناسايي خداوند». مي توان همه آنها را يك جا جمع كرد و گفت: حكمت عبارت است از «مجموعه اي از معرفت، علم، اخلاق پاك و پسنديده، تقوا، نور هدايت، فهم و عقل». و اين همان صفاتي است كه لقمان در قرآن به آن توصيف شده است:



[ صفحه 75]



«وَ لَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ». [1] .

و ما به لقمان حكمت داديم.

پس به لقمان صفتي عنايت شده كه موجودات را مي شناسد. امّا اگر درباره خداوند صفتِ حكيم به كار رود يعني او تمام اشيا را مي شناسد و همه را با حكمت و تدبير و در نهايت اعجاز آفريده است.

«أَ لَيْسَ اللَّهُ بِأَحْكَمِ الْحَاكِمِينَ». [2] .

آيا خداوند بهترين حكم كنندگان نيست؟!

معناي ديگر حكمت، «استوار و محكم» است كه اطلاق قرآن به «حكيم» از اين جهت است.

«تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ». [3] .

اين آيات كتابِ استوار و حكمت آميز است.

يا به معني آن است كه قرآن كريم، حكمت آموز مي باشد.

ائمّه اطهار عليهم السلام معدن هاي حكمت خداوند هستند. يعني داراي فهم، عقل و خِردي والايند كه از تمام كاستي ها و اشتباهات به دور است. چرا كه آنان معصوم و از تمام پليدي ها دور هستند و با نورِ هدايت، به حقيقت، علم و معرفت، احاطه كامل دارند و حقّ را از باطل به طور كامل تشخيص مي دهند و با تقواي الهي در آن مسير حركت كرده، داراي اخلاقي حسنه مي باشند و با چنين حكمتي، ممكن نيست كسي بتواند امام معصوم عليه السلام را فريب دهد و باطل را نزد آنان حقّ جلوه دهد و به همين خاطر است كه آنان ريسمان محكم خداوند هستند.



[ صفحه 76]