«اوصياء» جمع وصي به كساني گفته مي شود كه به آنان وصيت شده است.

وصيت عبارت است از: دستور به همراه موعظه، بر انجام كار، قبل از آنكه ديگري آن كار را انجام دهد. وصيت گاهي به امور مالي تعلق مي گيرد و وصي موظّف است امور ماليِ وصيت كننده را حل و فصل نمايد و گاهي به انجام امورات اخلاقي كه وصيت كننده از سَر خيرخواهي، مطالبي را به ديگران تذكّر داده، سفارش كرده و از آنان مي خواهد عمل و كرداري را انجام دهند. حضرت اميرالمؤمنين مي فرمايند:

«اوصيكم بتقوي اللّه». [1] .

من شما را به تقواي الهي وصيت مي كنم.

وصيت گاهي به امور اداري و سياسي نيز تعلق مي گيرد. يعني وصيت كننده از وصي مي خواهد از اين پس تمام كارهاي او را انجام دهد.

اهل بيت عليهم السلام در تمامي كارها به ويژه در امور سياسي، وصي هاي پيامبر صلي الله عليه وآله هستند. و همان گونه كه پيامبران داراي جانشين و وصي بودند، آنان نيز جانشينان پيامبر صلي الله عليه وآله در تمامي امور مي باشند.

قال رسول اللّه صلي الله عليه وآله وسلم لعلي عليه السلام: «يا عَلي اَنْتَ خَليفَتي عَلي اُمَّتي في حَياتي وَ بَعْدَ مَوْتي و اَنتَ كَشَيْثِ مِن آدَمٍ و كَسامِ مِن نُوحٍ وَ كَاِسماعيلِ مِنْ اِبْراهيمِ و كَيُوشَعٍ مِن مُوسي و كَشَمْعُونِ مِن عيسي يا عَلي اَنتَ وَصيي و وارِثي». [2] .

پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله وسلم رو به حضرت علي عليه السلام كرده، فرمودند: اي علي، تو جانشين من بر امّتم در هنگام حيات و پس از مرگم هستي و نسبت تو با من همانند نسبت



[ صفحه 81]



شيث با آدم، سام با نوح، اسماعيل با ابراهيم، يوشع با موسي، و شمعون با عيسي است. اي علي، تو وصي و وارث مني.

عَن الرِضا عَن اَبائِهِ عليهم السلام قال: قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه وآله وسلم: «لَمّا عَرَجَ بي اِلي السَّماءِ... فَقُلْتُ يا رَبِّ مَن اَوْصيائي؟ فَنُوْديَتْ: يا مُحَمَّدَ اَوصياؤُكَ المَكْتُوبُونَ عَلي ساقِ عَرشي، فَنَظَرْتُ و اَنَا بَيْنَ يَدَي رَبي (جَلَّ جَلالَهُ) اِلي ساقِ العَرْشِ فَرَاَيْتُ اِثْني عَشَرَ نُوراً في كُلِّ نُورٍ سَطْرٌ اَخْضَرٌ مَكْتوبٌ عَلَيْهِ اِسْمُ وَصيٍ مِنْ اَوْصيائي اَوَّلهُم عَليُ بْنِ اَبي طالِبِ وَ اخِرُهُم مَهْديُ اُمَّتي فَقُلْتُ: يا رَبِّ، هولاءِ اَوْصيائي مِنْ بَعْدي؟ فَنُوْدِيَتْ: يا مُحَمَّدُ، هوُلاءِ اَوْليائي وَ اَحِبَّائي و اَصْفيائي، وَ حُجَجي بَعْدكَ عَلي بَرْيَتي و هُم اَوْصياؤُكَ و خُلَفاؤُكَ وَ خَيْرُ خَلْقي بَعْدُكَ». [3] .

امام رضاعليه السلام از پدرانشان نقل كرده كه پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم فرمودند: زماني كه به معراج رفتم... به خداوند عرضه داشتم: بار خدايا، اوصياي من چه كساني هستند؟ ندا رسيد: «اي محمّد، نام اوصياي تو بر پايه عرش من نوشته شده است». من در حالي كه در برابر پروردگار قرار داشتم به پايه عرش نگاه كردم و دوازده نور ديدم كه در هر نور سطري سبز رنگ بود كه نام وصي اي از اوصياي من بر آن نوشته شده بود. نخستين آنها علي بن ابيطالب و آخرين ايشان، مهديِ امّتم بود. عرض كردم: بارخدايا، اينان اوصياي پس از من هستند؟ ندا رسيد: «اي محمّد، اينان اوليا، دوستان، برگزيدگان، و حجّت هاي من بر مردم، پس از تو هستند و ايشان اند اوصيا و جانشينان تو و بهترين خلقم پس از تو.