«نور» به معني روشنايي و كيفيّتي است كه علاوه بر آن كه خود روشن است،



[ صفحه 118]



واضح كننده اشياي ديگر نيز هست و به پيرامون خود، وضوح و جلا مي بخشد و از جلا و وضوحي كه نور به اشيا بخشيده، آن شي ء قابل رؤيت مي شود. پس به وسيله نور است كه مي توان تميز داد از كدام شي ء بايد بهره برد و يا از كدام يك مي بايست پرهيز نمود. اگر نور نبود، هيچ شي ءاي قابل رؤيت نمي شد و خير و شرِّ اشيا مشخص نمي گرديد.

بنابراين با وجود ائمّه معصومين عليهم السلام كه نور خداوند هستند، مي توان راه خير و شرّ، و عمل خير و شرّ را تشخيص داد. ايشان هستند كه جهان را به وسيله علم و هدايت خداوندي، روشنايي داده و يا به وسيله نور وجود خود، روشنايي بخشيده اند. چرا كه آنان روشنايي اي هستند كه در قلب مردم روشنايي و درخشش ايجاد مي كنند.

عَنْ ابي خالدِ الكابُلي قالَ: سَأَلتُ اَبا جعفرٍ عليه السلام عَن قَولِ اللّه عَزّ و جَلَّ «فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِي أَنزَلْنَا...» [1] فقال: «يا اَبا خالدِ النورُ و اللّهِ الائمةُ مِن آلِ مُحَمّدٍ صلي الله عليه وآله اِلي يَومِ القِيامَةِ و هُم و اللّهِ نورُ اللّهِ الذي اَنْزَلَ وَ هُم و اللّهِ نُورُ اللّهِ في السَماواتِ و في الاَرضِ و اللّهِ يا ابا خالدِ لَنورُ الامامِ في قلوبِ المُؤمِنينَ اَنْوَرُ من الشَّمسِ المُضيئَةِ بالنَهارِ و هُم و الله يُنوِّرُونَ قُلوبِ المؤمنينَ و يَحْجُبُ اللّه عزّ و جلّ نورُهم عَمَّنْ يَشاءُ فتضللَهمْ قُلُوبهُم». [2] .

ابي خالد كابلي مي گويد: از امام باقر عليه السلام پيرامون تفسير قول خداوند عزّ و جلّ (كه فرمود:) «ايمان بياوريد به خدا و رسول او و نوري كه نازل كرديم»، سؤال كردم (كه منظور از نوري كه نازل كرديم چيست؟). امام پاسخ فرمودند: اي اباخالد به خدا سوگند كه مقصود از نور، ائمّه عليهم السلام از آل محمّد صلي الله عليه وآله مي باشند تا روز قيامت. به خدا سوگند كه ايشان هستند همان نور خدا كه فروفرستاده. به خدا سوگند كه ايشان هستند نور خدا در آسمان ها و زمين. به خدا سوگند اي ابا خالد، نور امام در دل مؤمنين از نور خورشيدِ تابان در روز، روشن تر است. به خدا



[ صفحه 119]



سوگند كه ائمّه عليهم السلام دل هاي مؤمنين را منوّر سازند و خدا از هر كس خواهد نور ايشان را پنهان دارد، پس دل آنها به گمراهي مي افتد.

از طرفي وجود پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله و اميرالمؤمنين علي عليه السلام از نور خداوند خلق شده است. لذا ائمّه اطهار عليهم السلام از نور خداوند هستند. چنانچه حضرت علي عليه السلام رو به سلمان و جندب كرده و به آن دو فرمودند:

«كُنتُ اَنَا وَ محمّدُ صلي الله عليه وآله نوراً مِن نورِ اللّهِ عزَّ و جلَّ فَاَمَرَ اللّهُ تباركَ و تَعالي ذلِكَ النورِ اَنْ يَشَّقَ فَقالَ لِلْنِصْفِ كُنْ محمّداً و قال لِلنِصْفِ كُنْ علياً...». [3] .

من و محمّد صلي الله عليه وآله يك نور بوديم (كه) از نور خداوند (خلق شديم). آنگاه خداوند به اين نور فرمان داد كه دو نيم شود. به نصف آن گفت: محمّد باش. به نصف ديگر گفت، علي باش....