«زكات» به معني رشد و نمو است. و براي پاكسازي اموال از آلودگي ها و رشد و نمو مال به كار رفته است.

شما امامان هدايت گستر، پرداخت كننده زكات بوديد.

زكات گاهي بر پرداخت مال تعلّق مي گيرد كه بايستي مسلمان، زكات اموال خود را



[ صفحه 184]



پرداخت نمايند و حتّي زكات و صدقه مستحبّي را نيز به خاطر رضايت الهي، بپردازد. و گاهي زكات به تمام امور به مقتضي خودشان تعلّق مي پذيرد.

قال الصادق عليه السلام: «لِكلِّ شَي ء زَكاة...». [1] .

امام صادق عليه السلام فرمود: براي هر چيزي زكاتي هست....

از جمله، مي توان به زكاتِ قدرت اشاره كرد.

قال عليُ عليه السلام: «زكاةُ القدرَةِ، الإنصافُ». [2] .

امام علي عليه السلام فرمود: زكات قدرت، انصاف داشتن است.

همچنين به زكاتِ زيبايي.

قال عليُ عليه السلام: «زكاةُ الجمالِ، العِفاف». [3] .

امام علي عليه السلام فرمود: زكات زيبايي، پاكدامني است.

نيز زكاتِ پيروزي،

قال عليُ عليه السلام: «زكاةُ الظفَر، الإحسان». [4] .

امام علي عليه السلام فرمود: زكات پيروزي، نيكي كردن است.

زكاتِ تندرستي،

قال عليُ عليه السلام: «زكاة الصّحة، السّعي في طاعةِ اللّه». [5] .

امام علي عليه السلام فرمود: زكات تندرستي، كوشيدن در طاعت خداست.

زكاتِ شجاعت،

قال عليُ عليه السلام: «زكاة الشجاعة، الجهادُ في سبيل اللّه». [6] .

امام علي عليه السلام فرمود: زكات شجاعت، جهاد در راه خداست.



[ صفحه 185]



زكاتِ نعمت،

قال عليُ عليه السلام: «زكاة النعّم، اصطناعُ المَعروف». [7] .

امام علي عليه السلام فرمود: زكات نعمت ها، انجام كارهاي خير است.

و بالاخره زكاتِ علم،

قال الصادق عليه السلام: «زكاة العِلْم، أن يُعَلّمه اهله». [8] .

امام صادق عليه السلام فرمودند: زكات دانش اين است كه آن را به اهلش بياموزي.

پس زكات دو قسم است: زكات ظاهري كه عبارت است از اعطاي مالي كه خداواجب كرده با شرايط خاص ازاموالْ جدا شده، به ديگران داده شود.نوع دوّمْ زكات باطني است.

قال الصادق عليه السلام لما سأله رجُلُ في كم تجب الزّكاة مِنَ المال: «الزكاةَ الظاهرةَ ام الباطِنه تُريد؟ فقال: اُريدُهما جميعاً، فقال: أما الظاهرةُ ففي كل الفٍ خمسة و عشرون، و امّا الباطِنة فلا تستأثِر علي اخيك بما هو أحوَج إليه منك». [9] .

امام صادق عليه السلام در پاسخ به مردي كه پرسيد: زكات واجب مال چقدر است، فرمود: مقصودت زكات ظاهري است يا باطني؟ عرض كرد: هر دو. فرمود: زكات ظاهري در هر هزار درهم، بيست و پنج درهم واجب است و زكات باطني اين است كه وقتي برادرت به چيزي نيازمندتر از تو بود، او را بر خود ترجيح دهي.

امامان هدايت عليهم السلام هم زكات ظاهري را پرداخت كردند، به گونه اي كه شب ها حَمْيان بر دوش كشيده به فقيران رسيدگي مي نمودند و هم در زكات باطني آن چنان در رسيدگي به فقيران پيش رفتند كه قرآن اين چنين توصيفشان فرموده:

«وَ يُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَي حُبِّهِ مِسْكِينًا وَ يَتِيًما وَ أَسِيرًا». [10] .

و غذا را در حالي كه دوستش دارند، به بينوا و يتيم و اسير مي خورانند.



[ صفحه 186]



همه اين تلاش ها به خاطر محبّتي كه به خداوند دارند، مي باشد و محض خاطر خداوند است.

«إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنكُمْ جَزَآءً وَ لَا شُكُورًا». [11] .

ما شما را به خاطر خدا اطعام مي كنيم و هيچ پاداش و سپاسي از شما نمي خواهيم.

خداوند وليّ خود را به اعطاي زكات توصيف نموده است. آنان در همه احوال، زكات در راه خداوند را انجام مي دادند.

«إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَ هُمْ رَاكِعُونَ». [12] .

سرپرست شما، تنها خدا و فرستاده او و كساني كه ايمان آورده اند مي باشد. (همان) كساني كه نماز را برپا مي دارند و در حالي كه در ركوعند، زكات مي دهند.