وجاهدتم في الله حق جهاده
«جهاد» از ماده «جهد» است به معني «تلاش و كوشش براي انجام كاري» و نيز به معني «مشقت و سختي» است و به همين جهت «جنگ» را «جهاد» گفته اند. زيرا تلاشِ توأم با رنج است. بنابراين به مجاهد، «تلاش كننده» و «جنگ كننده» نيز اطلاق شده است. ولي بايد توجّه داشت كه جهاد، تنها به معني جنگ و نبرد مسلّحانه نيست، بلكه هر نوع تلاش و كوششي را كه براي پيشبرد اهداف مقدّس الهي انجام گيرد، شامل مي شود. بنابراين علاوه بر نبردهاي دفاعي و تهاجمي، مبارزات علمي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي را نيز دربر مي گيرد.
«جاهد» كسي است كه تلاش و كوشش براي انجام كاري كرده است.
منظور از اين فراز آن است كه: شما ائمّه معصومين عليهم السلام در راه خدا حقِّ مجاهدت و تلاش و كوشش را ادا كرديد.
آنان در زمينه هاي مختلف، نهايت مجاهدت را نمودند. در آن جايي كه اسلام به قيام و جنگ نياز داشت، مجاهدت و مبارزه بر عليه طاغوتيان را سرلوحه كار خود قرار دادند و آنجايي كه دين نياز به تحكيم پايه ها و اصول داشت، از ارائه مطالب علمي فروگذاري نكردند. زيرا ابزار مجاهدت و سخت كوشي مؤمن، سلاح و زبان اوست.
قال رسول اللّه صلي الله عليه وآله: «اِنَّ المُؤمن مُجاهدٌ بِسَيفِه و لِسانِه». [1] .
رسول خدا صلي الله عليه وآله فرمودند: همانا مؤمن با شمشير و زبان خود جهاد مي كند.
پاورقي
[1] تفسير نور الثقلين، ج 4، ص 70.