«امر» به معني كار و فرمان است.

خداوند متعال امر دين كه عبارت است از پيشوايي مردم و بيان علوم و معارف ديني را به شما امامان هدايت عليهم السلام تفويض و واگذار كرده است.

تفويض امور به امامان معصوم عليهم السلام به دو صورت متصوّر است:

1 - تفويض در امر آفرينش و روزي دادن مخلوق و زنده كردن و تربيت و ميراندن آنها. چنان چه جماعتي عقيده دارند كه خداي تعالي، ابتدا پيغمبر اكرم صلي الله عليه وآله وسلم و ساير اوليايش را خلق كرد، سپس خلقت و تربيت ساير موجودات را به اختيار ايشان گذاشت. پس آنها بيافرينند و روزي دهند و بميرانند و اين طايفه بنام غلات (جمع غالي=متجاوز از حد) يا مفوضه ناميده مي شوند.

شكّي نيست كه اين عقيده كفر است و معتقدين به آن از زمره مسلمين خارجند. مگر اينكه مقصودشان اين باشد كه ائمّه عليهم السلام علّت غايي ايجادند و خدا آنها را در آسمان و



[ صفحه 213]



زمين و نسبت به هر چيز فرمانده و مطاع قرار داده و حتّي جمادات از ايشان فرمان مي برند و هر چه ائمّه معصومين عليهم السلام از خداوند درخواست نمايند، خدا انجام مي دهد، ولي آنها جز خواست خدا، چيزي نمي خواهند. اين عقيده درست است و اخباري هم بر آن دلالت دارد.

2 - تفويض در امر دين. يعني خداوند امر سياست و تأديب و تكميل و تعليم مردم را به امامان معصوم عليهم السلام واگذار فرموده است و نيز امر كردن مردم را به اطاعت از خودشان نسبت به آنچه خواهند و نخواهند و در آنچه صلاح دانند و صلاح ندانند، به ايشان واگذار نموده است.

قال ابو عبداللّه عليه السلام: «لا واللّه ما فوَّض اللَّه إلي احدٍ مِن خَلْقه إلا إلي رسول اللّه صلي الله عليه وآله وسلم و إلي الائمَّة، قال عزَّ و جلَّ: «إِنَّآ أَنزَلْنَآ إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَآ أَرَاكَ اللَّهُ» [1] و هي جاريه الاوصياء عليهم السلام». [2] .

امام صادق عليه السلام فرمود: نه، به خدا سوگند كه خدا امري را به خلقش واگذار نفرموده است، مگر به پيغمبر صلي الله عليه وآله و ائمّه عليهم السلام. خداوند عزّ و جلّ فرموده است: «ما اين كتاب را بحق و درستي بر تو نازل كرديم تا به آنچه خدايت ارائه داده حكم كني.» و اين آيه درباره اوصياي پيامبر هم جاري است.