«ثَبَّتَني» از واژه «ثبت» به معني ثابت قدمي و پايداري بوده و ضد نابودي و زوال است.

«اَبَد» اسم جامدي است كه داراي جمع نيست و به معني جاودان، هميشگي، پيوسته و غير گسسته مي باشد.

«حَييتُ» از واژه «حي» به معني زنده و زنده بودن ضد «ميت» است و نيز به معني حيات نباتي و قوّه ناميه و حيات حيواني و حيات عقلاني آمده است.

اين فراز به صورت دعا بيان شده و زائر از خداوند مي خواهد او را تا زنده است در راه موالات و دوستي و دين ائمّه طاهرين عليهم السلام ثابت قدم گرداند و ايمان او را، ايمان مستقر فرمايد. چرا كه ايمان دو قسم است: ايماني كه هميشه در دل ثابت مي ماند و ايماني كه با حوادث روزگار و ناملايمات از بين رفته، هوا و هوس و دنياطلبي جايگزين آن مي گردد.



[ صفحه 348]



قال الباقر عليه السلام في قوله تعالي «وَ هُوَ الَّذِي أَنشَأَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَ مُسْتَوْدَعٌ [1] «...المُسْتقر مَن إسْتقر الإيمان في قَلْبه فَلا تنزع مِنْه اَبداً و المُسْتودع الّذي يَسْتودع الايمان زَماناً ثمّ يسلبه و قَد كان الزُبير مِنْهم». [2] .

امام باقر عليه السلام در تفسير سخن خداوند كه فرموده «اوست خداوندي كه شما را از يك نفس بيافريد، پس بعضي پايدار ماندند و بعضي ناپايدار شدند»، فرمودند: منظور از پايدار كسي است كه ايمان در قلب او پايدار ماند و هيچ گاه از ايمان خود جدا نشود و منظور از ناپايدار كسي است كه ايمان ناپايدار داشته باشد، زماني ايماني دارد و زماني ندارد و همانا زبير از ايمان آورندگان ناپايدار بود.

پس زبير با آنكه از اصحاب مخصوص پيامبر صلي الله عليه وآله و حضرت علي عليه السلام بود تا آن وقت كه در راه ولايت قدم برمي داشت، ايمان داشت، ولي وقتي از راه ولايت و محبّت حضرت علي عليه السلام خارج شد، ايمان خود را از دست داد. لذا ائمّه عليهم السلام به پيروان خود سفارش مي كردند كه مراقب باشند تا از مسيري كه امامان به آنها فرا داده اند، خارج نشوند، چرا كه ايمان خود را از دست خواهند داد.

قال كُميل: اَوْصاني (علي عليه السلام) يَوماً فَقال لي: «... يا كُميل، انّه مُستقر و مُسْتودع و احذر ان تَكُون مِن الْمُسْتودعين. يا كُميل انّما تَسْتحقٌ ان تكون مُسْتقراً إذا لَزِمْتَ الجادة الواضحة الَّتي لا تخرجك إلي عوج و لا تُزيلك عَن مُنهج ما حملناكَ عَلَيه و ما هَدَيْناك إليه». [3] .

كميل (از اصحاب خاص حضرت علي عليه السلام) مي گويد: روزي حضرت مرا سفارش كرده، فرمودند: اي كميل، ايمان بر دو قسم است ايمان پايدار و ايمان ناپايدار. پس بر حذر باش و بترس از اينكه از كساني باشي كه ايماني ناپايدار دارند. اي كميل، تو سزاوار آن هستي كه ايماني پايدار داشته باشي، به شرط آنكه



[ صفحه 349]



همواره شاهراه روشني را بپيمايي كه تو را به كج راهه نكشاند و از راهي كه ما تو را به آن آورده ايم و تو را به آن مسير هدايت كرده ايم، بيرون نروي.

«عَلي مُوالاتِكُمْ وَ مَحَبَّتِكُمْ وَ دينِكُمْ» يعني ثابت قدم بر دوستي شما و محبّت شما و پابرجا در راه دين شما. چرا كه خداوند است كه مؤمنين را به راه محبّت و دوستي ائمّه معصومين عليهم السلام، و به راه دين خود راهنمايي كرده، در اين راه ها ثابت قدم قرار مي دهد.

«فَجَعَلْتَهُ مِمَّنْ هَدَيْتَهُ لِدِينِكَ، وَ وَفَّقْتَهُ لِحَقِّكَ، وَ عَصَمْتَهُ بِحَبْلِكَ، وَ أَدْخَلْتَهُ فِي حِزْبِكَ، وَ أَرْشَدْتَهُ لِمُوَالاَةِ أَوْلِيَائِكَ، وَ مُعَادَاةِ أَعْدَائِكَ». [4] .

پس او را از كساني قرار دادي، كه به دين خود راه نمودي و براي اداي حق خود، به او توفيق دادي و او را به ريسمان خويش، نگه داشتي و او را در حزب خود وارد كردي و او را به دوستي با دوستانت و دشمني با دشمنانت راهنمايي نمودي.

در اين صورت موالات و محبّت، مترادف يكديگر و عطف محبّت بر موالات، عطف تأكيدي است و يا مي توان موالات را به معني «پيروي» ترجمه كرد كه در اين صورت، «عَلي مُوالاتِكُم» يعني ثابت قدم در پيرويِ شما، در گفتار و كردار و رفتار. در اين صورت زائر ثباتِ قدم در پيروي و محبّت و دين را، از خداوند درخواست نموده است.