«يُمكَّن» از «تمكين» به معني فراهم كردن وسائل و ابزار كار است. اعم از آلات و ادوات ظاهري و يا امور باطني مانند علم و آگاهي كافي و توان و نيروي جسمي و فكري.

بنابراين «تمكين» تنها به اين معنا نيست كه شخصي را در مكان يا محلي جاي دهند، بلكه به اين معنا است كه تمام وسائل كار را در اختيارِ او قرار داده و به او قدرت و توانايي بخشند و ابزار كار را برايش فراهم ساخته و موانع را بر طرف نمايند.

«وَ كَذَلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ». [1] .

اين چنين يوسف را در سرزمين مصر قدرت بخشيديم.

چون يوسف عليه السلام هر گونه قدرت، ابزار و نيروي كار برايش فراهم بود و هيچ مانعي براي حكمراني او وجود نداشت، لذا فرموده «مَكَّنّا».

زائر نيز پس از آنكه از خداوند خواسته كه در زمان رجعت امامان عليهم السلام، باز گردد و از



[ صفحه 360]



دولت مردان قرار گيرد و شرافت اوّليّه او تا انتها محفوظ ماند، از خداوند مي خواهد ابزار، قدرت، نيروي جسمي و فكري، نيروهاي كاري و وسائل كار براي او فراهم باشد، تا بتواند از عهده مسؤوليّت خطيرِ خود برآيد و بتواند در دولت و ايّام حكم رانيِ امامان هدايت عليهم السلام، كارهايي را انجام دهد.

برخي اين فراز را مشابه فراز «وَيُمَلَّكُ في دَوْلَتِكُمْ» دانسته اند. ولي با توجّه به معني «تَمَلك» و معني «تَمَكّن» و تفاوتي كه اين دو كلمه با هم دارد، اختلاف معاني اين دو فراز واضح مي گردد. در اوّلي، خواهان ملك و حكمراني بوده و در دوّمي، خواهان برآمدن از زير بار مسؤوليّت و اينكه اسبابْ فراهم باشد تا بتوان در زمان حكمرانيِ خود، مثمر ثمر بوده باشد، از پسِ مسؤوليّت خود برآيد.