در دوران آن حضرت قدرت سياسي عباسيان در سراشيبي سقوط و انحطاط بود، امنيت و آرامش از جامعه رخت بربسته بود و هرج و مرج وحدت جامعه را از هم گسيخته بود، ديگر خبري از حكومت نيرومند



[ صفحه 29]



زمان منصور و هارون و مأمون نبود.

علل انحطاط را در چند امر مي توان بيان داشت:

فساد حكومت و شيوع رشوه خواري، خود مختاري حكام و خريد و فروش مناصب حكومتي، نفرت مردم از حكومت عباسيان.

تسلط تركان بر اركان اصلي حكومت و جهل آنان نسبت به زمامداري، آنان كه از زمان معتصم كم كم به داخل حكومت رخنه كرده بودند كم كم به جائي رسيدند كه عزل و نصب خليفه به دست آنان بود، و خليفه به عنوان بازيچه اي در دست آنان قرار داشت.

سياست هاي ضد ديني حكومت و سركوبي شيعيان، از پست ترين سياست هاي آنان بود كه در زمان متوكل به نهايت درجه رسيد، و تأكيد خاصي بر نابودي اهل بيت و حتي آثار قبور آنان را داشت، او شيعيان را در محاصره ي اقتصادي قرار داد و رسما هرگونه كمك و نيكي به آنان را ممنوع ساخت، و اين امر پيامدهاي سنگيني براي آنان در بر داشت.

همچنين تبليغات عليه علويان در زمان متوكل رو به افزايش نهاد، شاعران بسياري را اجير مي نمود و به آنان هديه هاي فراوان مي داد تا در مدح او و اين كه خلافت سزاوار او است نه اهل بيت شعر بگويند، از طرفي ديگر به بازداشت گسترده ي علويان دست زد، و گروه گروه آنان را به جرم حق گويي و حق خواهي در زندان هاي مخوف به بند مي كشيد، عده اي از علويان از ترس متوكل پنهان شدند كه ابوالفرج اصفهاني در مقاتل الطالبيين نام آنان را ذكر كرده است. [1] .

در زمان مستعين بر اثر فشارهاي دوره ي متوكل يكي از علويان به نام



[ صفحه 30]



يحيي بن عمر بن حسين بن زيد عليه ظلم و ستم عباسيان قيام كرد، گروه هاي مختلفي از اهل كوفه به او پيوستند، محمد بن طاهر در رأس لشكري انبوه براي كشتن او روانه شد و پس از جنگي هولناك يحيي را به شهادت رسانيد، و پس از آن در كوفه بار عام داد و مجلس گرفت كه در آن به او تبريك گويند.