بازگشت

نامه ي متوكل به امام هادي


سعايت هاي دروغين مزبور بخشي از علل آوردن اجباري (ولي به ظاهر محترمانه و اختياري) حضرت هادي (عليه السلام) از مدينه به سامرا بود. لازم است گفته شود كه سامرا محل اصلي استقرار نيروهاي نظامي و انتظامي متوكل بود. از اين رو، در تاريخ و روايات، از اين شهر تعبير به «عسكر» شده است و از امام هادي (عليه السلام) نيز به «ابي الحسن العسكري» تعبير مي شود.

متوكل نامه اي به امام هادي (عليه السلام) نوشت و در آن با لحني بسيار مزورانه و به ظاهر با ادب درخواست كرد آن حضرت به سامرا نقل مكان كنند. نامه بدين شرح است:

«بسم الله الرحمن الرحيم.

اما بعد؛ همانا اميرالمؤمنين (متوكل) قدر و منزلت تو را مي شناسد و خويشاوندي تو را منظور مي دارد و حقت را لازم مي داند و براي بهبودي امر تو و خاندانت، هر چه لازم باشد فراهم مي سازد و وسايل عزت و آسودگي خاطر تو و ايشان را آماده مي كند و منظورش از اين رفتار و احسان، خشنودي پروردگار و اداي حق واجب شماست كه بر او لازم شده! و همانا اميرالمؤمنين (متوكل) دستور داد كه عبدالله بن محمد را از توليت و تصدي امر جنگ و نماز در مدينه بركنار و معزول كنند؛ زيرا چنانكه شما يادآور شده ايد، او حق شما را نشناخته و قدر و مقام شما را سبك شمرده و شما را به امري (ادعاي خلافت) متهم ساخته كه اميرالمؤمنين (متوكل) مي داند از آن بري هستيد و خليفه مي داند كه شما راست مي گوييد و خود را براي اين كار (خلافت) آماده نكرده ايد و چنين آرزويي نداريد. اميرالمؤمنين (متوكل)، محمد بن فضل را والي مدينه كرده و به او دستور داده تا شما را گرامي دارد و دستور و فرمان شما را انجام دهد و بدين وسيله به خدا و اميرالمؤمنين (متوكل) تقرب جويد.

ضمناً اميرالمؤمنين، مشتاق ديدار و زيارت شماست و دوست دارد تجديد عهدي با شما كرده باشد. اگر مايل به زيارت و ماندن نزد او تا هر زمان كه بخواهيد، هستيد، خود و هر كس از خانواده و غلامان و اطرافيان كه مي خواهند، با كمال آرامش و آسودگي خاطر به سوي خليفه حركت فرماييد و هر طور كه خواهيد، راه را طي كنيد و هر روز كه خواستيد، توقف كنيد، و اگر بخواهيد «يحيي بن هرثمه، خدمتكار مخصوص خليفه، و لشكرياني كه همراه او هستند، همراه شما باشند و در منزل كردن و راه پيمايي همه در ركاب شما باشند و البته اختيار اين امر به دست شماست و ما او را براي انجام فرمان شما خدمتتان روانه كرديم. پس، از خدا طلب خير كرده، كوچ كن تا نزد اميرالمؤمنين بيايي كه نزد او هيچ يك از برادران و فرزندان و خانواده و نزديكانش محبوب تر از تو نيست و او نيز به كسي جز شما مهربان تر نيست و هيچ كس براي آرامش خاطر خليفه از شما بهتر نيست.

والسلام عليك و رحمة الله و بركاته. نگارنده: ابراهيم بن عباس، سال 243 هجري». [1] .

دليل بر تزويزآميز بودن اين نامه اين است كه پس از ورود حضرت به سامرا، متوكل به مدت يك روز به حضرت اجازه ي ملاقات نداد و به مدت يك روز ايشان را در «خان الصعاليك» (كاروان سراي گديان) منزل داد.


پاورقي

[1] الارشاد، ج2، ص297.