بازگشت

رعايت شرايط نقد حديث


محمد بن الحسين عن محمد بن اسماعيل عن حمزة بن بزيع عن علي السائي عن ابي الحسن (عليه السلام) انه كتب اليه في رسالة و لا تقل لما بلغك عنا او نسب الينا: هذا باطل و ان كنت تعرف خلافه فانك لا تدري لِمَ قلنا و علي اي وجهٍ وصفة؟

امام هادي (عليه السلام)، در نامه اي به علي السائي نوشت: هر گاه روايتي از ما به تو رسيد و يا چيزي را به ما نسبت دادند تو فوراً نگو كه اين باطل است؛ اگر چه خلاف آن را [از ما] بداني چرا كه تو نمي داني ما چرا آن حرف را زده ايم و بر چه وجه و صفتي بيان كرده ايم.

اين روايت، اشاره به اين نكته ي مهم دارد كه نقد حديث شرايطي را مي طلبد و هر كسي صلاحيت اين كار را ندارد. ضمناً از جمله ي فانك لا تدري لِمَ قلنا و علي اي وجهٍ وصفة مي توان دريافت كه سخنان ائمه (عليهم السلام) نيز همانند قرآن وجوه مختلفي دارند كه شناخت اين وجوه نيازمند تدبر و تعقل است و سزاوار نيست كه به محض دريافت روايتي كه در ظاهر با آموزه هاي ديني مخالف است حكم به مجعول بودن آن داد؛ بلكه بايد جانب احتياط را رعايت كرده و امكان وجود تقيه يا وضعِ حكم جديد و... را در نظر گرفت.