قرآن كريم در انديشه، گفتار و كردار پيامبر اعظم و اهل بيت او، تجسم و عينيت تمام يافته و سير كريمانه و سخنان حكيمانه ي آنان، مستقيم يا غير مستقيم، روشنگر كتاب الهي در ابعاد گوناگون آن است. يكي از رسالت هاي مهم امامان معصوم، تبيين احكام و تفسير قرآن بود. ميراث قرآني ارزشمندي كه از حضرت امام هادي عليه السلام باقي مانده است، از ذخاير عظيم تفسيري معصومان عليهم السلام است.

در اين مقاله تفسير برخي آيات را از منظر ايشان مي آوريم. اما ابتدا به يكي از مباحث فكري و عقيدتي دوران امام هادي عليه السلام اشاره مي كنيم. به گفته ي محققان، بحث در باب مخلوق بودن قرآن، از اواخر حكومت بني اميه آغاز شد و نخستين بار، جعد بن درهم، معلم مروان بن محمد آخرين خليفه ي اموي، اين بحث را مطرح كرد. او اين فكر را از ابان بن سمعان و ابان نيز از طالوت بن اعصم يهودي فرا گرفته بود. [1] گروه معتزله نيز كه در مسائل عقيدتي كند و كاو عقلي بيش از حدي مي كردند و اين بحث را در صفات خدا مطرح ساخته بودند، با قديم بودن قرآن كه اشاعره و اهل حديث از آن جانبداري مي كردند، به مخالفت برخاستند.

در زمان امام هادي عليه السلام سخت گيري ها و اصرار معتزله بر روي مخلوق بودن قرآن، سبب نفرت مردم از آنان شد و متوكل عباسي خود جانب اهل حديث و اشاعره را گرفت و مسئله معروف به «محنة القرآن» را خاتمه داد، ولي بحث همچنان رونق داشت و تا مدت ها در جامعه ي اسلامي مطرح بود. [2] امام هادي عليه السلام مصلحت را سكوت در برابر اين بحث و جدال فكري ديد و مسلمانان را از چنين مباحث بيهوده اي برحذر داشت. ايشان در پاسخ يكي از شيعيان بغداد نوشت:

«بسم الله الرحمن الرحيم. خداوند ما و تو را از دچار شدن به اين فتنه حفظ كند كه در اين صورت بزرگ ترين نعمت را بر ما ارزاني داشته است، و گر نه هلاكت و گمراهي است. به نظر ما بحث و جدال درباره ي قرآن كه مخلوق است يا قديم؟ بدعتي است كه سؤال كننده و جواب دهنده در آن شريك اند؛ زيرا پرسش كننده دنبال چيزي است كه سزاوار او نيست و پاسخ دهنده نيز بي جهت خود را به زحمت و مشقت مي افكند كه بيرون از توان او است. خالق، جز خدا نيست و به جز او همه مخلوق اند. قرآن نيز كلام خداست و از پيش خود اسمي براي آن قرار مده كه از گمراهان خواهي گشت. خداوند ما و تو را از مصاديق سخن خود قرار دهد كه مي فرمايد: متقيان كساني هستند كه در نهان از خداي خويش مي ترسند و از روز جزا بيمناك اند». [3] .