و (شهادت مي دهم) روح هاي شما (معصومين) و نورتان و طينت و سرشت شما يكي است.

اين فراز ادامه گواهي ها و شهادت هاي گذشته است. در اين عبارت علاوه بر دو شهادت گذشته، سه گواهي ديگر داده شده و زائر به پيشگاه معصومين عليهم السلام اظهار مي دارد:

1 - گواهي مي دهم روح هايتان يكي است.

2 - گواهي مي دهم كه شما داراي نور واحد هستيد.

3 - گواهي مي دهم شما وحدت طينت داريد.



[ صفحه 102]



در شهادت اول، زائر به واحدانيت روح ائمه عليهم السلام شهادت داده است.

«روح» در لغت به معني «نفس» است و در اصطلاح به گوهر مستقل مجردي كه در كالبد تمام انسان ها وجود دارد گفته مي شود. همان روحي كه تمام آدميان را از حيوانات جدا ساخته، شرافت و برتري مي بخشد و تمام قدرت ها و فعاليت هاي ظاهري و باطني از آن سرچشمه گرفته، به كمك آن به جولان فكري (در مخيلات) و عملي (در زمين و آسمان) مي پردازد.

گوهر روح در وجود هر يك از انسان ها متفاوت است. لذا هر يك از آدميان داراي سليقه ها و انگيزه ها و غرائز و... مختلف مي باشند و اگر با دقت توجه نماييم، تمام انسان ها با يكديگر متفاوت و مختلف هستند.

ولي ائمه طاهرين عليهم السلام داراي يك روح بوده، همه آنها داراي يك صفات مي باشند. البته تجلي بعضي از صفات در هر يك از ائمه مختلف است. بعضي بيشتر به علم پرداخته، برخي به مناجات و بعضي ديگر به مبارزه و....

ولي اگر هر يك از ايشان، در زمان ديگري بود، همان رفتاري را از خود بروز مي داد كه امام همام آن زمان، از خود نشان داده. مثلا اگر حضرت امام صادق عليه السلام در زمان امام حسين عليه السلام بودند، همان قيام حسيني از ايشان جلوه مي نمود و اگر امام حسين عليه السلام در زمان امام صادق عليه السلام حضور داشتند نيز به تدريس و تربيت شاگرد و نشر معارف دين مي پرداختند و اين تنها به اين دليل است كه روح واحدي در كالبد تمام ائمه عليهم السلام وجود دارد.

در شهادت دوم زائر خطاب به امامان مي گويد نور شما نيز واحد است.

«نور» عبارت است از روشنايي و فروغ. بر خلاف ظلمت كه تاريكي مطلق



[ صفحه 103]



است. منظور از نور امامان هدايت، همان خلقت ائمه طاهرين عليهم السلام است كه از نور واحد بوده است.

احاديث فراواني آفرينش ائمه اطهار عليهم السلام را از نور واحد دانسته و در برخي از آن روايت ها، آفرينش پيامبر صلي الله عليه وآله را از نور خدا برشمرده و خلقت تمام معصومين ديگر را از نور پيامبر صلي الله عليه وآله دانسته است.

در برخي از كتاب هاي حديثي (نظير كتاب گرانمايه كافي) بابي به احاديثي كه صراحت بر خلقت ائمه عليهم السلام از نور دارد، اختصاص يافته است.

در شهادت و گواهي سوم، به وحدت و يگانگي طينت ائمه طاهرين عليهم السلام اشاره شده است.

«طينة» به معني سرشت، خميرمايه، طبع و نهاد است و از «طين» به معني «گل» گرفته شد و سرشت و گل همه ائمه طاهرين عليهم السلام يكي بوده و از طينت و گل پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله گرفته شده است.

امام صادق عليه السلام مي فرمايند: «خداوند محمد را از سرشت گلي كه زير عرش الهي بود، خلق كرد و از اضافه آن گل، اميرالمؤمنين علي را خلق نمود و از زياده آن گل، ما امامان را آفريد و از زيادي گل ما، دوستان و شيعيان ما را خلق كرد». بحارالانوار، ج 15، ص 22.

پس ائمه معصومين عليهم السلام داراي روح و نور و طينتي واحد هستند. لذا هيچ اختلافي در بين عملكرد و رفتار و منش آنها نيست و همه ائمه داراي يك فضل و برتري اند.



[ صفحه 104]