بازگشت

سخن مؤلف


زيارت به معني ملاقات و ديدار است كه گاهي با حواس ظاهري صورت مي گيرد و انسان به ديدار دوستان و آشنايان خود مي رود و گاه در خيال خود، حضور ديگران را تصور مي كند و در خيال با آنان به صحبت مي نشيند و گاهي نيز با دل و روح و قلب، به ديدار محبوب و مطلوب مي شتابد.

زيارت ائمه طاهرين عليهم السلام و لو در كنار قبور و مزار آنها صورت گيرد، عموما زيارت دل و ديداري است كه زائر با روح به ملاقات محبوب شتافته است. ولي افرادي هستند كه توفيق ديدار حضوري و حسي امام زمان خود، برايشان حاصل شده، به ديدار حسي آن فرزانه روزگار نائل آمده اند. حال اگر با الفاظ مخصوص به درود و سلام بر آنها بپردازد، به آن الفاظ نيز زيارت مي گويند. بنابر اين نام حال بر قال گذارده شده است.

زيارت هايي كه از ائمه معصومين عليهم السلام به ما رسيده، گاهي زيارت خاص براي امام خاصي است (مانند زيارت اربعين و يا زيارت عاشورا) و گاه زيارت نامه اي است كه مي توان همه ائمه طاهرين عليهم السلام را با آن زيارت كرد و بر آنان درود فرستاد.



[ صفحه 8]



زيارت جامعه كبيره از همين باب است و لذا اين زيارت را جامعه مي گويند، زيرا اولا تمامي ائمه عليهم السلام با آن زيارت مي شوند و ثانيا همه كمالات ائمه اطهار عليهم السلام، در اين زيارت با بياني فصيح و بليغ از زبان امام هادي عليه السلام بيان شده است.

علامه محمدباقر مجلسي قدس سره در جلد 102 بحارالانوار، پس از نقل زيارت به شرح آن پرداخته و مي گويد: «اين زيارت از جهت سند صحيح ترين زيارت ها و از جهت عموميت، عمومي ترين زيارت است، از جهت الفاظ فصيح ترين و بليغ ترين زيارت ها و از نظر شأن و رتبه، از همه زيارات بالاتر مي باشد.» بحارالانوار، ج 102، ص 144.

با چنين توصيفي كه حديث شناس زبردستي همچون علامه مجلسي قدس سره از اين زيارت مي نمايد، جاي هيچ شبهه اي پيرامون صدور اين زيارت از امام معصوم باقي نمي ماند.

اين زيارت، خلاصه اي از تمام احاديث و رواياتي است كه در شأن و مقام ائمه طاهرين عليهم السلام وارد شده است كه هر قطعه از اين زيارت، نياز به شرح و توضيح فراوان دارد.

در اين نوشتار بر آن نبوده ايم كه اين فرازها را توضيح داده و شرح نماييم، بلكه بر هر فراز و منظور از ذكر آن، دقت و تأملي گرديده است. چرا كه توضيح آن نياز به دهها مجلد دارد كه از توان علمي همچون من خارج است.

در پايان پس از حمد الهي كه توفيق چنين نوشتاري را عطا نمود، از كليه



[ صفحه 9]



افرادي كه مرا در تكميل اين سطور ياري كرده، تشكر مي نمايم و از «بيناد قرآن و عترت» كه مفتخر به خدمت گزاري به آستان قرآن كريم و نشر معارف ائمه معصومين عليهم السلام و عترت پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله است، به جهت آماده سازي بستر اين پژوهش، تشكري مضاعف دارم و توفيق آنان و مسؤول ارزشمند و دانشمند آن را، براي خدمت هر چه بيشتر از خداوند منان خواستارم.

سيد احمد سجادي

بيست و پنجم مهرماه / 1385



[ صفحه 11]