سلام بر محل ها و جايگاه هاي شناخت خداوند و منزل ها و مسكن هاي بركت الهي و معدن هاي حكمت و خرد خدا.

«حكمت» عبارت است از عقل و خردي كه از هر گونه كاستي و اشتباه به دور باشد.

اضافه شدن «معادن» به «حكمت الهي» دو وجه دارد:

الف) اضافه بيانيه

ب) اضافه لاميه

چرا كه حكمت الهي دوگونه است:

الف) حكمت فعليه

ب) حكمت ذاتيه

اگر اضافه «معادن» به «حكمت الهي» از باب اضافه بيانيه باشد، منظور همان حكمت فعليه خداوند است كه خداوند متعال آن حكمت را به بشر (بسته به لياقت هاي هر شخص) عنايت مي نمايد. همان گونه كه به لقمان، «حكمت» داده شد. اشاره به سوره لقمان / 12. اين حكمت فعليه است كه خداوند به انسان ها عطا مي كند. چرا كه اعطا، فعل خداوند است. يعني ايجادش از ناحيه خداوند است.

در اين صورت ائمه اطهار عليهم السلام، معدن هاي حكمت هاي اعطايي و فعليه خداوند هستند و خداوند تمام حكمت هايي كه به ديگران داده و يا (به واسطه عدم ظرفيت انسان ها) به هيچ كس نداده، به ائمه معصومين عليهم السلام عنايت فرموده



[ صفحه 37]



است.

اما اگر اضافه «معادن» به «حكمت الهي» اضافه لاميه باشد، منظور همان حكمت ذاتيه خداوند است. چرا كه خداوند داراي حكمتي اختصاصي است كه با آن اشيا را مي شناسد و آنها را در كمال تدبير و اعجاز خلق مي نمايد. و به همين خاطر به خداوند، «حكيم» گفته مي شود.

در اين صورت ائمه اطهار عليهم السلام معدن هاي حكمت هاي ذاتيه خداوند بوده و آنها هستند كه مقدرات عالم را (به اذن الهي) فراهم مي آورند و تمام امورات و تدبيرات عالم به دست آنها مي باشد.

پس همان طور كه ائمه عليهم السلام، معدن و خزانه دار علم الهي هستند، معدن حكمت هاي الهي نيز مي باشند. يعني حكمتي كه مختص به خداوند است.