مطابق روايات متعدد، تفسير بسيار مشروحي از قرآن، كه صد و بيست جلد (باب) است، از حسن بن خالد برقي نقل شده كه اصل آن از امام هادي عليه السلام در تفسير قرآن است، ولي از دست رفته و ناپديد است.

حسن بن خالد برقي، برادر محمد بن خالد و عموي احمد بن محمد بن خالد برقي صاحب كتاب «المحاسن» مي باشد و مورد وثوق است.

عالم خبير، حاج آقا بزرگ تهراني، اين تفسير را در نهايت اعتبار دانسته است. [1] .

هزاران افسوس كه چنان تفسير بزرگي با آن محتواي عالي، به دست ما نرسيده و معلوم نيست كه در چه عصر گم شده و يا دستهاي مرموز خائنان آن را از بين برده است.

اين مطلب نيز در جاي خود بيانگر عمق وسعت حوزه ي علميه امام هادي عليه السلام است، كه آن حضرت غير از معارف اسلامي و عقايد و فقه تشيع، قرآن را به طور مشروح تفسير كرده كه مجلدات آن به 120 جلد رسيده است.

بعضي گمان كرده اند كه اين تفسير، همان تفسير منسوب به امام حسن عسكري عليه السلام است، ولي قطعاً اين گمان، بي اساس است،



[ صفحه 46]



بلكه دو تفسير بوده است. [2] .