در عصر امامان، بخصوص در دوران خلافت بني عباس، به ويژه در عصر امامت امام هادي عليه السلام مكتبهاي مختلفي به وجود آمد و به دنبال آن، كشمكش آرا و عقايد، موجب صحنه هايي ناگوار مي شد، دستهاي مرموز خلفا نيز براي كمرنگ جلوه دادن مكتب سازنده تشيع، مكتبهاي ديگر را تأييد مي كرد و به صف آرايي در برابر مكتب تشيع قرار مي داد، كار به جايي رسيد كه بخش مهمي از حوزه ي تدريس امام هادي عليه السلام در راه مبارزه با اين مكتبها و گروهكها، تلاش مي كرد.

طرفداران جبر از يك سو، گروهك واقفيه (كه پس از امام



[ صفحه 54]



كاظم عليه السلام امامت امامان ديگر را قبول نداشتند و مي گفتند امام كاظم عليه السلام زنده است) از سوي ديگر، گروهك صوفيه، غلات از سوي سوم و چهارم، هر كدام براي خود برنامه اي و بدعتي ساخته بودند، در اين ميان بحث جنجال برانگيز و بي فايده «خلق قرآن» (كه آيا قرآن خالق است يا مخلوق؟ قديم است يا حادث؟) همچنان افكار را به خود متوجه ساخته بود.

امام هادي عليه السلام محكم و استوار در سنگر تشيع، به هدايت مردم مي پرداخت و با تبيين اصول اسلام و پاسخ به بدعتها و ايرادها و انحرافها، از حريم اسلام ناب كه همان تشيع راستين بود دفاع و نگهباني مي نمود، در اينجا با ذكر نمونه هايي نظر شما را به چند فراز از مبارزات فرهنگي امام هادي عليه السلام در برابر بدعتها و گروهكها جلب مي كنيم: