متوكل با اينكه در دربار خود داراي علما و فقهاي درباري بود، در عين حال گاهي در مسائل دشواري كه رخ مي داد، احساس نياز به امام هادي عليه السلام مي كرد و پس از تحصيل فتوا و نظريه امام، مسائل حل مي شد، از جمله:

متوكل نويسنده اي نصراني داشت و به او علاقه ي بسيار مي ورزيد و به احترام او، او را با كنيه ي «ابونوح» مي خواندند.

عده اي از كاتبان دربار، اين كار را نادرست خواندند، متوكل مطلب را از فقها پرسيد، عده اي از آنها جايز دانستند و عده اي جايز ندانستند، متوكل ناچار مسأله را از امام هادي استفتاء نمود، امام در پاسخ نوشت:

«بسم الله الرحمن الرحيم - تبت يدا ابي لهب و تب»

امام با ذكر اين آيه كه خداوند ابولهب را با كنيه اش



[ صفحه 80]



خوانده، استدلال كرد كه خواندن يك نفر نصراني با كنيه، حرام نيست.

متوكل، از پاسخ حضرت، قانع و خشنود شد. [1] .

نيز روايت شده: متوكل بيمار شد و نذر كرد اگر خوب شد، اموال كثير به فقرا بدهد، او از آن بيماري خوب شد، سپس در مورد اينكه اموال كثير چقدر هست، فكرش به جايي نرسيد، فقهاي دربار را جمع كرد و از آنها پرسيد مقدار اموال كثير، چقدر است؟

آنها در پاسخ به اين سؤال، به رأي واحد نرسيدند و سرانجام متوكل مسأله را از امام هادي عليه السلام پرسيد، آن حضرت در جواب فرمود: «بايد 83 دينار صدقه بدهي.»

فقها از اين پاسخ شگفت زده شدند، از متوكل خواستند تا علت آن را از امام بپرسد.

متوكل علت آن را از امام پرسيد، امام در پاسخ فرمود: خداوند در قرآن مي فرمايد:

لقد نصركم الله في مواطن كثيرة:

«خداوند شما را در جاهاي بسيار ياري كرد.» (توبه / 25)

همه ي خاندان ما روايت كرده اند آن مواردي كه خداوند پيامبرش را در آن موارد از جنگها، پيروز نمود و مسلمانان را ياري فرمود، 83 مورد بوده است.

متوكل خشنود شد و مال بسيار براي آن حضرت فرستاد، تا آن



[ صفحه 81]



را در آنچه دوست دارد مصرف كند. [2] .

و در كتاب مناقب روايت شده، وقتي كه فقها از جواب درماندند، حسن دربان، به متوكل گفت: «اگر من پاسخ صحيح اين سؤال را بياورم به من چقدر جايزه مي دهي؟»

متوكل گفت: ده هزار دينار و اگر پاسخ صحيح نياوردي صد تازيانه به تو مي زنم.

حسن دربان نزد امام هادي عليه السلام رفت و مسأله را پرسيد، امام فرمود: مال كثير، 80 درهم است، حسن همين پاسخ را به متوكل ابلاغ كرد، متوكل پرسيد: به چه علت 80 درهم است، حسن نزد امام هادي عليه السلام آمد و علت آن را پرسيد، اما هادي آيه ي مذكور (25 توبه) را خواند، سپس فرمود: ما موارد پيروزي رسول خدا صلي الله عليه و آله را شمرديم، 80 مورد بود.

حسن دربان نزد متوكل بازگشت و همين جواب را ابلاغ كرد، متوكل خوشحال شد و ده هزار درهم جايزه به حسن دربان داد. [3] .

موارد ديگري نيز مانند ماجراي حكم مجازات نصرانيي كه با زن مسلمان زنا كرده بود و سپس مسلمان شده بود (كه قبلاً خاطرنشان شد) و... بيانگر نياز متوكل به مقام علمي امام هادي عليه السلام است.



[ صفحه 82]