بازگشت

بغداد


معتصم عباسي به رغم آنكه به منظور جلب نظر مردم بغداد، نظاميان ترك را به شهر تازه تأسيس «سامرا» منتقل كرد، اين شهر پيوسته مركز آشوب و فتنه عليه عباسيان و تركان بود. به عنوان نمونه:

1- در سال 249 بغداد مورد تهاجم و تاخت و تاز ناراضيان از حكومت قرار گرفت. در جريان اين شورش، ويرانيهايي به بار آمد. يكي از دو پل معروف شهر به آتش كشيده شد و ديگري ويران گشت. شورشگران به زندانها يورش برده در آنها را گشوده و زندانيان را آزاد كردند.

مورخان انگيزه ي اين تهاجم را كشته شدن دو تن از سرداران نامي اسلام به نامهاي «عمر به عبيدالله اقطع» و «علي بن يحيي» توسط روميان، اعتراض به تسلط تركها - كه بدون رعايت هيچ اصلي از اصول اسلام يا نظرخواهي از مسلمانان هر يك از خلفا را كه مي خواستند مي كشتند و فرد مورد نظر خويش را بر سر كار مي آوردند - كمبود ارزاق عمومي و ناچيز بودن حقوق نظاميان ذكر كرده اند. [1] .

2- در سال 251 پس از عزيمت «مستعين» به بغداد و بي نتيجه ماندن تلاش تركان براي بازگرداندن او به سامرا، سران ترك با «معتز» كه تا آن زمان در زندان بود بيعت كردند. «معتز»، برادرش «موفق» را با سپاهي انبوه به جنگ «مستعين» فرستاد.

«موفق» بغداد را به محاصره ي نيروهاي خود در آورد. اين محاصره چند ماه به طول انجاميد و در اين مدت درگيريهاي شديدي بين دو طرف صورت گرفت. گروه زيادي از مردم كشته شدند، خرابيهاي فراواني به بار آمد. و زندگي به كام مردم بغداد تلخ گشت.



[ صفحه 99]



سرانجام، اين فتنه با كناره گيري «مستعين» از خلافت فرو نشست. [2] .

3- در سال 252 سپاهيان بغداد به منظور استيفاي حقوق خود عليه حكمران بغداد، «محمد بن عبدالله بن طاهر»، شورش كردند و اجازه ندادند خطيب بالاي منبر به نام «معتز» خطبه بخواند. والي بغداد وقتي ديد توان مقابله با شورشيان را ندارد، براي جلوگيري از پيشروي ايشان دستور داد پل شهر را آتش بزنند. در اين ميان، عده اي كالاهاي فروشگاهها و خانه هاي اطراف پل را به تاراج برده و يا به آتش كشيدند. [3] .


پاورقي

[1] ر.ك: كامل ابن اثير، ج 7، ص 121؛ تاريخ طبري، ج 9، ص 261.

[2] ر.ك: تاريخ الخلفاء، ص 358؛ كامل، ج 7، ص 145 - 167.

[3] تاريخ طبري، ج 9، ص 356 - 361.