امام هادي (ع) در دوران امامت خود با شش نفر از حاكمان بني عباس به نامهاي: معتصم، واثق، متوكل، منتصر، مستعين و معتز، معاصر بود.

شناخت خلفاي معاصر امام (ع) از آن جهت ضرورت دارد كه آنان در مسند خلافت اسلامي تكيه زده بودند و به اين لحاظ برخوردها و موضعگيريهايي عليه خليفه ي واقعي رسول خدا (ص) داشتند؛ همان گونه كه آن حضرت نيز به لحاظ مسؤوليتي كه در قبال اسلام و امت اسلامي داشت با آنان - به اقتضاي شرايط - ستيز مي كرد. ارائه ي تصوير و تحليل درست از زندگي امام هادي (ع) منوط به شناخت اجمالي از زندگي خلفاي معاصر آن حضرت است.

همه ي خلفاي معاصر حضرت هادي (ع) خشن و درنده خو بودند. علاوه بر آن تركان خشن و ماجراجو و نيز عناصر جنايتكار و ستمگري همچون: «ابن زيات»، «رخجي» و «ابن خصيب» را بر مردم مسلط كردند و آنان به ميل و خواست سلطه گرانه ي خود با آنان رفتار مي نمودند.

عياشي، شهوتراني، ميگساري، جذب خوانندگان و رقاصان زن و مرد به دستگاه خلافت، تجمل گرايي، اسرافكاري و حيف و ميل بيت المال در راههاي ياد شده، اجحاف و سختگيري نسبت به توده هاي مردم و بي اعتنايي به خواستها و نيازهاي آنان، از ويژگيهاي بارز خلفاي عصر پيشواي دهم به شمار مي رود.



[ صفحه 127]