امام هادي مجموعه گرانبهايي از احاديث جد بزرگوارش، عقل مجسم و انديشمند بزرگ انسانيت امام صادق - عليه السلام - را براي ما به ارمغان گذاشته است كه ما در اين جا به برخي از آنها اشاره مي كنيم:

1 - امام هادي از امام صادق نقل مي كند كه فرمود: ««دعاي سه تن است كه هميشه به اجابت مي رسد:



[ صفحه 82]



الف - دعاي پدر در حق فرزند هنگامي كه فرزند به پدر نيكي كند و نفرين او هنگامي كه فرزند حقوق پدري را رعايت نكند.

ب - نفرين مظلوم عليه ظالم و دعاي او براي كسي كه او را ياري مي كند.

ج - دعاي مؤمني كه در حق مؤمن ديگري كه او را در راه ما كمك كرده است صورت مي گيرد و نفرين عليه او هنگامي كه امكان كمك را دارد ولي دريغ كند و برادر مؤمنش بدو محتاج باشد...». [1] .

اين حديث شريف توجه خاصي به نيكي كردن دارد و انسان را دعوت مي كند تا نسبت به پدر نيكي كند زيرا دعاي پدر در حق فرزند مستجاب مي گردد. و انسان را از نفرين پدر برحذر مي دارد زيرا نفرين پدر در اين حالت رد نمي گردد. به همين گونه است نفرين مظلوم عليه ظالم.

همچنين اين حديث انسان را تشويق مي كند مؤمن را ياري كند زيرا دعاي برادر مؤمن او به هدف اجابت خواهد رسيد و از نفرين او برحذر مي دارد زيرا نفرين او نيز به هدف اجابت مي رسد.

2 - امام هادي از امام صادق نقل مي كند كه حضرت فرمود: «بر شما باد دوري از گناه كه آن دين و آييني است كه همراه آن هستي و با آن خدا را مي پرستي و اين همان خصلتي است كه ما از دوستانمان انتظار داريم...». [2] .

دور بودن از محرمات الهي پايه و اساس دين است و از ملكه نگهدارنده ي انسان از گناه پرده برمي دارد لذا «ورع» يكي از عناصر مهم دين به شمار مي رود.

3 - حضرت از امام صادق - عليه السلام - نقل مي كند كه ايشان فرمود: «هر كه حربه تقيه را به كار نگيرد و ما را از مردمان فرومايه حفظ نكند، از ما نخواهد بود» [3] .



[ صفحه 83]



ائمه - عليهم السلام - بر تقيه تأكيد زيادي داشتند و با كمك تقيه جان شيعيان را حفظ كرده و آنان را از چنگال حكومت هاي اموي و عباسي كه خون مؤمنان را مباح مي دانستند نجات دادند و اگر حكم تقيه تشريع نمي گشت كسي از شيعيان و دوستداران اهل بيت زنده نمي ماند و ديگر اثري از تشيع در ميان نبود.

4 - امام هادي از جد خود امام صادق نقل مي كند كه فرمود: «در سه زمان دعا به اجابت مي رسد و رد نمي گردد: الف - دعاي پس از نمازهاي واجب. ب - دعاي هنگام آمدن باران. ج - دعاي هنگام ظهور معجزه اي الهي در زمين» [4] .

خداوند متعال دوست دارد او را در اين اوقات بخوانند و اجابت دعا را مانند دعا در مراقد ائمه تضمين نموده است.

5 - حضرت هادي نقل مي كنند كه: «مردي نزد امام صادق آمد و گفت: از دنيا خسته شده ام و از خداوند مرگ خود را درخواست كرده ام. حضرت صادق - عليه السلام - فرمود: ارزش زندگي به اين است كه خدا را اطاعت كني نه اين كه عصيان ورزي. لذا اگر زنده باشي و اطاعت كني بهتر از اين است كه بميري و نتواني اطاعت كني يا عصيان ورزي».

وقتي انسان مرد ديگر دفتر اعمالش بسته مي شود چه خوب باشد و چه بد و امكان انجام اعمال باقي نمي ماند زيرا: «اليوم عمل و لا حساب و غدا حساب و لا عمل» لذا امام دستور مي دهد آرزوي زندگي و طول عمر داشته باشيم تا آن را صرف كار نيك و به دست آوردن ذخيره ي اخروي كنيم.

6 - حضرت مي فرمايد به امام صادق گفتند: يابن رسول الله! مرگ را براي ما توصيف كن ايشان فرمود: «مرگ براي مؤمن مانند رايحه خوشبويي است كه او را برمي انگيزد و تمام خستگي ها و رنج ها را از تنش مي زدايد. و براي كفار



[ صفحه 84]



بدتر و جانگدازتر از نيش افعي، مار و عقرب است.

به حضرت گفتند گروهي مي گويند: مرگ از پاره پاره شدن با اره، مقراض، سنگ و له شدن در زير سنگ هاي آسياب سخت تر است.

حضرت فرمود: درست است مرگ بعضي از كفار و بدكاران چنين است. آيا نديده ايد بعضي از كفار با چه سختي جان مي دهند و اين عذاب نسبت به عذاب آخرت آنان مقدمه اي بيش نيست.

به حضرت گفتند: پس چرا برخي از كفار را هنگام مرگ خندان و بشاش مي بينيم و مرگ برايشان بسيار آسان است و به راحتي در آن سكرات موت سخن مي گويند و جان كندن را تحمل مي كنند؟ البته عده اي از مؤمنان نيز هنگام ترك اين جهان احساس سبكبالي مي كنند و با آغوش باز مرگ را پذيرا مي گردند.



[نشان مرد مؤمن با تو گويم

كه چون مرگش رسد خندان بميرد]



(اقبال)



اما از طرف ديگر گروهي از مؤمنان و كفار را مي بينيم كه هنگام مرگ بشدت سختي مي كشند و گويي آنان را با اره و سنگ پاره پاره مي كنند. حضرت در بيان علت آن فرمود:

اما آسايش و آرامش مؤمن هنگام مرگ در حقيقت پاداش دنيوي او است و مقدمه اي است براي ثواب آن جهان. و اما مؤمني كه هنگام جان كندن سختي مي كشد در حقيقت بدين وسيله از گناهان پاك مي شود تا با ضميري پاك و اعمالي يكسره نيك راهي آن جهان گردد و مستحق پاداش ابدي باشد. اما راحتي و آرامش برخي از كفار هنگام مرگ نتيجه اعمال نيكي است كه در اين دنيا انجام داده اند و بدين وسيله پاداش خود را در همين جهان دريافت مي كنند و در آخرت جز عذاب ابدي چيزي در انتظارشان نيست. و اما سختي عذاب عده اي ديگر از كفار هنگام مرگ آغاز عذاب الهي است كه خداوند آنان را به آن وعيد داده است زيرا خداوند عدل محض است و به اندازه ي ذره اي ستم روا



[ صفحه 85]



نمي دارد» [5] .

7 - حضرت هادي به نقل از امام صادق مي فرمايد: «يعقوب كه گفت: «فصبر جميل، يعني صبر بدون گلايه است» [6] شايد اين استظهار به خاطر وجود قرينه «جميل» در آيه است زيرا اين آيه، صبر يعقوب را به جميل بودن موصوف مي كند.

8 - امام هادي مي فرمايد امام صادق - عليه السلام - در تفسير آيه شريفه: «تتجافي جنوبهم عن المضاجع [7] مي فرمود: آنان نمي خفتند تا آن كه نماز شامگاه را در تيرگي شب بجا آوردند» [8] .

9 - حضرت هادي مي فرمايد امام صادق در تفسير آيه شريفه: «فلنحيينه حيوة طيبة» [9] مي فرمود: مراد از حيات طيبه، قناعت است».

احاديث فوق بخشي از سخنان امام صادق است كه از طريق امام هادي دهمين ستاره ي تابناك امامت به دست ما رسيده است و بدين گونه ميراث جد بزرگوارش را براي ما زنده نگه داشته است.