عده اي از خدانترسان و شيطان صفتان از امام هادي نزد متوكل سعايت و بدگويي كردند و چنين وانمود ساختند كه در خانه ي ايشان اسلحه، اموال و نامه هايي از شيعيان وجود دارد و احتمال آن هست كه حضرت دست به قيامي مسلحانه عليه حكومت عباسي بزند. متوكل هراسان از اين گزارش، گروهي از



[ صفحه 292]



تركان مسلح را دستور داد تا شبانه به خانه امام هجوم برند و ايشان را دستگير سازند. آنان نيز ناگهاني به منزل حضرت ريختند و ايشان را در اتاقي دربسته يافتند كه پشمينه اي بر تن داشت و ميان او و زمين جز شن و سنگريزه فرشي نبود و امام مشغول تلاوت اين آيه بود:

«ام حسب الذين اجترحوا السيئات ان نجعلهم كالذين آمنوا و عملوا الصالحات سواء محياهم و مماتهم ساء ما يحكمون» [1] .

«آيا مرتكبان زشتي و گناه پنداشتند زندگي و مرگشان را مانند مؤمنان و نيك رفتاران و صالحان قرار مي دهيم؟! (هرگز چنين نيست) چقدر نادرست و بدداوري مي كنند». [2] .

مأموران حضرت را با همين حالت نزد متوكل بردند [3] حالتي كه بيانگر روحانيت و معنويت پيامبران و فرستادگان الهي است. متوكل سرمست از خوشگذراني و مي نوشي همين كه ايشان را ديد، جام شرابي به طرفشان دراز كرد ليكن امام با قدرت و صلابت بانگ زد:

«والله ما خامر لحمي و دمي قط...؛ به خدا سوگند هرگز شراب با خون و گوشتم آشنا نشده است...».

متوكل كه از پاسخ امام منفعل شده بود گفت: پس شعري برايم بخوان...

امام فرمود: «اشعار اندكي به ذهن مي سپارم...».

متوكل مصرانه خواسته خود را تكرار كرد: چاره اي نيست، بايد شعري بخواني...

امام نيز ناگزير اشعار زير را خواند كه يكسره شادي و خوشي طاغوت عباسي را به اندوهي عميق بدل ساخت:



باتوا علي قلل الاجبال تحرسهم

غلب الرجال فما اغنتهم الحيل.. [4] .





[ صفحه 293]



«بر قله هاي بلند خانه كردند و مرداني به نگهباني آنان مشغول شدند ليكن قله ها آنان را سودي نبخشيد».

«پس از سرفرازي ها با خفت از آن جايگاههاي استوار به زير كشيده شدند و در گورهايي - چه بد منزلي و مسكني است! - جاي داده شدند».

«بعد از خاكسپاري منادي بانگ زد: آن تاجها، زيورها، پوشش ها و تجمل به كجا رفت؟!».

«آن چهره هاي نازپروده كه همواره در پس پرده و حجاب پنهان شده بودند چه شدند؟!».

«عاقبت، گورها سرنوشت شوم آنان را نشان دادند و چهره هاي كرم زده آنان را به نمايش گذاشتند!».

«مدت درازي خوردند و آشاميدند و اينك پس از خوردني ها، خورده شدند!» [5] .

متوكل تكان خورد، مستي از سرش پريد نتوانست خود را نگهدارد و گريستني سخت آغاز كرد. حاضران مجلس از خشم او بر امام بيمناك شدند و پنداشتند از او گزندي يا حركتي ناخوشايند متوجه ايشان خواهد شد ليكن متوكل



[ صفحه 294]



فرمان داد جام هاي شراب را برچينند و خود با فروتني و احترام متوجه حضرت شد و گفت:

«يا اباالحسن! آيا وامي به گردن داري؟».

- «آري، چهار هزار دينار وام دارم...».

و او دستور داد آن مبلغ را به ايشان پرداخته و با احترام فراوان حضرت را بدرقه كنند و به منزل برسانند.

اين ماجرا پيكار بي امان امام را نشان مي دهد ايشان در هر زماني با توجه به وظايف خود عمل مي كردند و كمترين هراسي از خلفاي عباسي و به خصوص «متوكل» كه در قساوت و سنگدلي دست همه را از پشت بسته بود نداشتند و او را متوجه مسائلي ساختند كه هرگز به گوشش نخورده بود زيرا آن را آوازه هاي خوانندگان زن و مرد پر كرده بود.

آري، متوكل نيز روزي بايد بميرد و لشكر نيرومندش را ياراي جلوگيري از مرگ نيست، بدن نرم و نازكش نيز در دل خاك، خوراك كرم ها و حشرات خواهد شد. اما چه سود كه اين كوردل از نصايح امام طرفي نبست و به خدايش بازنگشت و همچنان در تباهي پيش رفت تا آن كه در ميان نوازندگان و جام هاي باده به هلاكت رسيد.