يكي ديگر از مصائب و سختي هاي علويان در حكومت متوكل بازداشت هاي



[ صفحه 335]



دسته جمعي آنان بود. در اين ايام اكثر آنان تنها به جرم حق گويي و حق خواهي و پايبندي به اصول و آرمان هاي اسلامي بازداشت و در زندان هاي مخوف به بند كشيده شدند. از ميان اين زندانيان علوي، افراد زير را نام مي بريم:

1 - «محمد بن صالح»: نسب شريف اين سيد بزرگوار به ريحانه ي رسول خدا و آقاي جوانان بهشت امام حسن بن علي - عليهماالسلام - مي رسد. در فضل و ادب و شجاعت يكي از مفاخر اهل بيت بشمار مي رفت. طاغوت عباسي «متوكل» او را در سامرا زنداني كرد [1] و او در زندان ابيات زير را كه لطافت روح، ايمان به خدا و شدت فشارها و مصائب، در آن موج مي زند سرود:



طرب الفؤاد و عاودت احزانه

و تشعب شعبا به اشجانه.. [2] .



«قلبم به تب و تاب افتاد و رنجهايش بازگشت و غمها در آن خانه كردند، در تيرگي شب برقي درخشيد و روزهاي خوش گذشته را عيان ساخت. نوري دور و دسترس ناپذير نزديك آمد تا بنگرد ليكن زندانبان او را بازداشت، آتشي در سينه اش زبانه كشيد و سيل اشك بر گونه اش روان شد سپس از خاطرات گذشته پشيمان شد و دست به دامن صبر زد و از تغزل سر باززد، دانست آنچه را مي كشد خداوند برايش مقدر داشته است و شمشير ايمانش پيوندهاي ناپايدار را پاره كرده قلبش آرام گرفت و اطمينان يافت».

«اي دل! منت گذار كم بخشش بخيل بردباريت را از بين نبرد، او وعده هايي مي دهد ليكن از برآوردن آنها خودداري مي كند و قبل از فرارسيدن وقت از قصدش بازمي گردد.

آن خوش اندام، نيكومنظر، ميان باريك، سيمين تن، شيرين لب و نيك پوشش (به وعده اش وفا نمي كند) و به قسمت الهي خشنود و قانع باش كه فرمان او همه را فرامي گيرد و دستورش روا است. حرمان و رنج روزي به پايان



[ صفحه 336]



خواهد رسيد همان گونه كه لذت و نعيم باقي نماند و دوران آن سرآمد» [3] .

نگاهي به ابيات فوق رنج ها و مصائب اين بزرگوار به خوبي نشان مي دهد همان طور كه ايمان عميق او را به خداوند و تسليم به اراده ربوبي را در تمام مراحل، جلوه گر مي سازد. تذكره نويسان آثار پايداري از او نقل كرده اند [4] .

2 - «محمد بن محمد بن جعفري الحسيني»: محمد از دعوت كنندگان به حسن بن زيد بود و عبدالله بن طاهر از كارگزاران متوكل او را گرفته در نيشابور زنداني كرد و همچنان در آن جا بود تا وفات نمود [5] اين دو تن از جمله كساني بودند كه به وسيله متوكل زنداني شدند.