امام در توضيح آن مي گويد: معنايش اين است كه براي انسان مكلف عامل بازدارنده و مانعي نباشد تا جلوي او را بگيرد، و از عمل به فرمان خدا بازش دارد و اين است كه خداوند درباره اين نوع ناتواني و شخصي كه در اجراي عمل به فرمان الهي ناتوان و محروم است و چاره اي ندارد مي فرمايد: (الا المستضعفين من الرجال و النساء و الولدان لا يستطيعون حيله و لا يهتدون سبيلا).

(النساء آيه 100) ترجمه: مگر مردان و زنان ناتوان و كودكان محروم كه چاره اي ندارند و راه به جايي نمي برند. در اين آيه خداوند مي فرمايد كه ناتوان راهي به جائي ندارد و درمانده و بيچاره است و



[ صفحه 118]



در گفتار خلاف او (كه از راه تقيه باشد)، در صورتي كه در دل ايمان حقيقي داشته باشد باكي بر او نيست يعني وقتي آزادي عمل نباشد خداوند انسان را به عدم انجام عمل مواخذه نمي كند.