بازگشت

علل شكست قيامها


علل شكست اين نهضتها و قيامها را از يك سو بايد در ضعف رهبري و فرماندهي اين نهضتها جستجو كرد و از طرف ديگر در طرفداران و ياران اين رهبران: رهبران نهضتها نوعاً داراي برنامه صحيح و كاملي نبودند و نابسامانيهايي در كار آنها وجود داشت و از طرف ديگر قيام آنها صدر در صد رنگ اسلامي نداشت و از اين جهت معمولاً مورد تأييد امامان زمان خود قرار نمي گرفتند.

البته گروهي از ياران و طرفداران اين قيامها مردمي مخلص و شيعيان واقعي بودند كه تا سر حد مرگ براي اهداف عالي اسلامي مي جنگيدند، ولي تعداد اين دسته كم بود و غالب مبارزين كساني بودند كه اهداف اسلامي روشني نداشتند، بلكه در اثر ظلم و ستمي كه بر آنان وارد مي شد، ناراحت شده و در صدد تغيير اوضاع برآمده بودند. اين گروه، در صورت احساس شكست و يا احتمال مرگ، رهبر خود را تنها گذاشته از اطراف او پراكنده مي شدند.

چنانكه اشاره شد، اگر بسياري از اين انقلابها مورد تأييد امامان قرار نمي گرفت، يا به اين دليل بود كه صد در صد اسلامي نبودند و در اهداف آنها و رهبران آنها انحرافهايي مشاهده مي شد و يا طراحي و برنامه ريزي آنها طوري بود كه شكست آنها قابل پيش بيني بود، و لذا اگر امام آشكارا آنها را تأييد مي كرد، در صورت شكست قيام، اساس تشيع و امامت و هسته اصلي نيروهاي شيعه در معرض خطر قرار مي گرفت.