بازگشت

كاخها و بزمهاي پر تجمل


در كنار اين فشارها و محدوديتهاي جانكاه نسبت به شيعيان، متوكل در تاراج بيت المال و بناي كاخهاي با شكوه وراه اندازي تشريفات پرخرج بيداد مي كرد.

او كاخهاي متعددي بنا كرد و اموال هنگفتي هزينه آنها نمود. از جمله، كاخهايي بنامهاي: شاه، عروس، شبداز، بديع، غريب و برج بنا كرد و يك ميليون و هفتصد هزار دينار فقط هزينه ساختن كاخ اخير كرد! [1] نيز قصر ديگري ساخت كه به قصر «بُركُوأ» شهرت يافت. ساختمان اين قصر كه از بهترين و بزرگترين قصرهاي وي بود، بيست ميليون درهم هزينه برداشت! [2] قصرهاي ديگري نيز بنامهاي:جعفري، مليح، غرو، مختار، حير براي خوشگذراني بنا كرده بود كه هر كدام هزاران ميليون درهم خرج برداشته و مورخان بتفصيل از آنها ياد كرده اند [3] .

متوكل تصميم گرفت پسرش «عبدالله معتزّ» را ختنه كند و براي اين منظور تشريفات بسيار پرخرج و سرسام آوري به راه انداخت كه مورخان بتفصيل نوشته اند و ما به گوشه هايي از آن اشاره مي كنيم:

فرشي را كه طول آن يكصد ذراع و عرض آن نيز پنجاه ذراع بود، براي تالار قصر كه داراي همين ابعاد بود، تهيه كردند و براي پذيرايي از مدعوين چهار هزار صندلي از طلا و مرصع به جواهر در تالار قصر چيدند!

به فرمان متوكل بيست ميليون درهم كه براي نثار آماده شده بود، بر سر زنان و خدام و حاشيه نشينان نثار كردند! و يك ميليون درهم كه روي آنها عنوان جشن و مراسم ختنه كنان حك شده بود، بر سر آرايشگر و ختنه كننده و غلامان و پيشكاران مخصوص نثار گرديد!

آن روز از ختنه كننده معتزّ پرسيدند كه تا موقع صرف غذا، چه مبلغي عائد تو شده؟ گفت: هشتاد و چند هزار دينار غير از اشياي زرين و انگشتري و جواهر! وقتي كه صورت مخارج جشن «ختنه كنان» به متوكل تسليم شد... بالغ بر هشتاد و شش ميليون درهم شده بود!! [4] .

اينها گوشه هايي از خوشگذرانيها و ولخرجيهاي متوكل از محل بيت المال بود، و گرنه شرح بزمها و عياشيهاي او در اين بحث فشرده نمي گنجد. تنها اينجا اضافه مي كنيم كه «سيوطي» مي نويسد: او چهار هزار كنيز در كاخ خود داشت كه از همه آنها كام جسته بود! [5] «مسعودي» ، مورخ نامدار، مي گويد: در هيچ زمان و هيچ عصري مانند دوران حكومت متوكل، پول خرج نمي شد! [6] .


پاورقي

[1] ابن واضح، تاريخ يعقوبي، نجف، المكتبة الحيدرية، 1384 ه.ق، ج 3، ص 223.

[2] فقيهي، علي اصغر، آل بويه، انتشارات صبا، 1365 ه.ش، ص 415.

[3] القرشي، باقر حياة الامام الهادي، الطبعة الأولي، بيروت، دارالأضوا، ص 309 - 315.

[4] همان كتاب، ص 417 - دكتر منجد، صلاح الدين، بين الخلفأ و الخلعأ، الطبعة الثالثة، بيروت، دارالكتاب الحديث، 1980 م، ص 33 - 35 مراسم پرتجمل ختنه كنان معتزّ را «قلقشندي» نيز با اندكي تفاوت در كتاب «مآثر الأنافة في معالم الخلافة» ، (مطبعة حكومة الكويت، چاپ دوم) ج 3، ص 367 آورده است.

[5] سيوطي، تاريخ الخلفأ، الطبعة الثالثة، بغداد، مكبتة المثني، 1383 ه.ق، ص 350.

[6] مروج الذهب، بيروت، دارالأندلس، ج 4، ص 40.