امام حسن عسكري در روز جمعه هشتم [1] ماه ربيع الثاني سال 232ق. در مدينه منوره، ديده به جهان گشود. [2] .

مادر گرامي ا ش، «حُدَيث» بانويي بزرگوار، باتقوا و نيكوكار بود. از ديگر نام هاي او «سوسن»، «سليل» و «جدّه» است.

دوران كودكي آن حضرت، تحت سرپرستي پدر بزرگوارش امام هادي (ع) سپري شد. امام هادي (ع) در حق فرزندش مي فرمايد:

«فرزندم ابومحمد، اصيل ترين چهره خاندان نبّوت و استوارترين حجت (خدا) است. او بزرگِ فرزندانم و جانشين من است و امامت و احكام به سوي او باز مي گردد». [3] .

روايات بسياري از امام هادي (ع) نقل شده است كه در آنها بر امامت و رهبري امام حسن عسكري (ع) تأكيد شده است. صقر بن ابي دلف مي گويد: از امام هادي شنيدم كه فرمود:

امام بعد از من، حسن و بعد از حسن، پسرش «قائم» است؛ كسي كه زمين را پر از قسط و عدل مي كند؛ همانطور كه از جور و ظلم پر شده باشد. [4] .

امام حسن عسكري (ع)، عابدترين فرد زمان خود بود و بيش از همه به عبادت خداوند و انجام دستورهاي الهي مي پرداخت. شب ها را تا بامداد به تلاوت قرآن، نماز و سجده براي خدا مي پرداخت. نماز اول وقت را بر هر كاري مقدم مي داشت و هر گاه به نماز مي ايستاد، با تمام وجود نيايش مي كرد و تا وقتي كه از نماز فارغ نشده بود، هيچ چيزي توجه او را به خود معطوف نمي كرد. ابوهاشم جعفري مي گويد:

خدمت امام حسن عسكري (ع) شرفياب شدم. امام مشغول نوشتن چيزي بود. وقت نماز فرا رسيد، امام از نوشتن دست كشيد و به نماز ايستاد. [5] .

سخاوت از اخلاق كريمه امام حسن عسكري (ع) است. او بخشنده ترين مردم زمان خويش بود. هيچ فقير و تهي دستي از منزل آن حضرت، دست خالي بر نمي گشت. سعي داشت، قبل از آنكه ابراز فقر شود به آنان كمك كند. آن حضرت در بيشتر مناطق اسلامي، وكيلاني تعيين فرمود تا حقوق شرعي را از مردم وصول و به فقيران و درماندگان برسانند و به آنان اجازه داده بود كه از آن اموال در راه حل اختلاف ميان مسلمانان و ديگر موارد خير مصرف كنند. [6] .