هر انديشمندي با بررسي زندگاني امام علي النقي عليه السلام در مي يابد كه آن گرامي در سراسر عمر، با خفقان و محدوديت رنج آوري روبرو بوده است. البته اين وضعيت منحصر به زمان آن حضرت نبود، بلكه در تمام دوران بني اميه و بني عباس - به جز در زمانهايي كوتاه و محدود - وضع به همين منوال بود. خلفاي غاصب و جنايتكار، جامعه و مصالح آن را ناديده مي گرفتند و مردم را وسيله اي در جهت رسيدن به منافع خود مي پنداشتند. در حكومت خلفاي جور، چنان رعب و وحشت حكم فرما بود كه مردم جرأت و شهامت نداشتند عليه اين طاغوتها سخني گفته يا حركتي كنند و از رهبري امامهاي معصوم بهره برگيرند و حكومت راستين الهي را برقرار سازند.

به همين جهت رابطه ي امت با امام بسيار محدود بود و چنانكه ذكر شد، حكومت وقت، امام علي النقي عليه السلام را به اجبار از مدينه به مركز خلافت آن روز، يعني سامرا برد و در ميان لشكر به ايشان منزل داد و آن بزرگوار را تا آخرين لحظات عمر كاملا تحت مراقبت نگه داشت. در عين حال امام با تحمل همه ي رنجها و محدوديتها هرگز به كمترين تفاهمي با ستمگران تن نداد. بديهي است كه شخصيت الهي و موقعيت اجتماعي امام و نيز مبارزه ي منفي و عدم همكاري ايشان با خلفا، براي طاغوتها پيوسته هراس آور و ناگوار بود، و بني عباس همواره از اين مشكل رنج مي بردند و سرانجام به تنها راه چاره خويش رسيدند، و آن، به شهادت



[ صفحه 370]



رساندن آن بزرگوار بود.

بدين ترتيب، امام هادي عليه السلام نيز همانند نياكان گرامي اش به مرگ طبيعي از دنيا نرفت و در زمان خلافت معتز مسموم گرديد و در روز سوم ماه رجب سال 254 هجري به شهادت رسيد و در سامرا در خانه ي خويش به خاك سپرده شد. [1] .

آرامگاه آن امام عظيم الشأن و فرزند بزرگوارش امام حسن عسكري عليه السلام هم اكنون در سامرا، قبله ي آمال شيعيان دلسوخته است كه با اشكهاي خود هر بامداد و شامگاه، ضريح مطهر آنان را شستشو داده و قصه ي هجران و مظلوميت خود را يادآوري مي كنند.

باري، معتز و اطرافيانش همچنان در صدد بودند خود را دوستدار امام جلوه دهند، لذا با شركت در مراسم نماز و تدفين امام مي خواستند به نفع اغراض شوم خود بهره برداري كنند و با عوام فريبي بر جنايت خويش سرپوش بگذارند. اما به اعتقاد ما شيعيان، بر بدن امام، امام بعد از او بايد نماز بگزارد. به همين جهت پيش از آنكه جنازه ي مطهر امام را از خانه بيرون برند، امام حسن عسكري عليه السلام فرزند برومند و داغديده ي آن حضرت بر پدر شهيد خود نماز گزارد. [2] بعد از آنكه جنازه امام از خانه بيرون برده شد، معتز برادرش «احمد بن متوكل» را فرستاد تا بر امام در خيابان «ابي احمد» نماز بخواند. در تشييع امام انبوه بي شمار مردم شركت كردند و جمعيت بسيار زيادي جمع شد و گريه و شيون به عرش رسيد. پس از انجام مراسم، جنازه را به خانه ي آن بزرگوار بازگرداندند و در همانجا به خاك سپردند. [3] .

سلام و درود خداوند بر او و پدران پاك و طاهرش باد.



[ صفحه 371]