اين واقعيت را نبايد از نظر دور داشت كه شيعه از فرهنگ ادعيه و زيارات بسيار غني برخوردار است. طوري كه هيچ يك از فرق اسلامي از اين مقدار ادعيه و زيارات بهره مند نيستند و اين نشان از چهره ي معنوي تشيع و عرفان شيعي است كه خلوص ديني و تزكيه ي نفس را در جامعه ي تشيع قوت مي بخشد.

دعا، جايگاه والايي در بين امامان عليه السلام داشته و از برخي آنان دعاهاي فراواني نقل شده است. در كارنامه ي امام هادي عليه السلام دعا و زيارت از نظر تربيت شيعيان و آشنا ساختن آنها با معارف شيعي، نقش عمده يي ايفا كرده است. اين دعاها جز راز و نياز با خدا به صورت هاي مختلف، به پاره يي از مسايل سياسي - اجتماعي هم اشاراتي دارد. اشاراتي كه در حيات سياسي شيعه بسيار مؤثر بوده و به طور منظم، مفاهيم خاصي را به جامعه ي تشيع القا مي كرده است.

اينك به چند نمونه از مسايل مطرح شده در اين دعاها اشاره مي گردد.



[ صفحه 462]