اشهر در ولادت آن حضرت آن است كه در نيمه ي ذيحجه سنه دويست و دوازده در حوالي مدينه در موضعي كه آن را صريا گويند، آن بزرگوار دنيا را به نور خود روشن فرمود ولكن به روايت ابن عياش ولادت آن حضرت در دوم رجب يا پنجم آن واقع شده. والده ي معظمه ي جليله اش سمانه مغربيه است و معروف است به سيده، و در جنات الخلود است كه آن مخدره هميشه روزه ي سنتي داشتي و در زهد و تقوي مثل و مانند نداشت و در در النظيم است كه كنيه ي آن مخدره ام الفضل بوده و محمد بن فرج و علي بن مهزيار روايت كرده اند از حضرت هادي عليه السلام كه فرمود مادرم عارفه است به حق من و او از اهل بهشت است نزديك نمي شود به او شيطان سركش و نمي رسد به او مكر جبار عنيد و خداوند او را نگهبان و حافظ است و تخلف نمي كند از امهات صديقين و صالحين.

اسم شريف آن جناب علي بود و كنيت ابوالحسن و چون حضرت امام موسي و امام رضا عليهماالسلام را نيز ابوالحسن مي گفتند از جهت تعيين آن جناب را ابوالحسن الثالث مي گويند چنانچه حضرت امام رضا عليه السلام را ابوالحسن الثاني و گاهي هم مكان ثالث ماضي يا هادي يا عسكري ذكر مي كنند چنانچه اهل حديث مي دانند و مشهورترين القاب آن حضرت نقي و هادي است. (و گاهي آن حضرت را نجيب و مرتضي و عالم و فقيه و ناصح و امين و مؤتمن و



[ صفحه 642]



طيب و متوكل مي گفتند) ولكن لقب اخير را آن حضرت مخفي مي كرد و اصحاب خود را فرموده بود از اين لقب اعراض كنيد به جهت آنكه لقب خليفه متوكل علي الله بود در آن زمان. و چون آن جناب و فرزندش امام حسن عليه السلام در سامره سكني فرمودند در محله اي كه عسكر نام داشت از اين جهت اين هر دو بزرگوار را نسبت به آن مكان داده و عسكري مي گفتند، و در شمايل آن حضرت گفته اند كه آن جناب متوسط القامة و مرطوبي بود و روي سرخ و سفيد و گونه هاي اندك برآمده و چشمهاي فراخ و ابروهاي گشاده و چهره ي دلگشا داشت، و نقش نگين آن جناب الله ربي و هو عصمتي من خلقه بوده، و انگشتر ديگري داشت كه نقشش اين بود: حفظ العهود من اخلاق المعبود.

سيد بن طاووس روايت كرده از جناب عبدالعظيم حسني كه حضرت امام محمدتقي عليه السلام اين حرز را براي پسرش حضرت امام علي نقي عليه السلام نوشت در وقتي كه آن حضرت كودك بوده و در گهواره جاي داشت و تعويذ مي كرد آن حضرت را به اين تعويذ و امر مي كرد اصحاب خود را به آن و آن حرز اين است:

بسم الله الرحمن الرحيم لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم اللهم رب الملائكة و الروح الخ.

و تمام آن در مهج الدعوات است، و تسبيح آن حضرت:

سبحان من هو دآئم لا يسهو سبحان من قائم لا يلهو سبحان من هو غني لا يفتقر سبحان الله و بحمده.



[ صفحه 643]