ابن خلكان از عظماي مورخين اهل سنت و جماعت در تاريخ وفيات الاعيان مي نويسد: چون سعايت مردمان درباره آن حضرت نزد متوكل بسيار شد، آن حضرت را از مدينه كه ميلاد آن حضرت بود احضار نمود و در سر من رأي مستقر گردانيد و سر من رأي را عسكر مي ناميدند، چه معتصم گاهي كه آن شهر را بساخت لشكرش را بدانجا انتقال بداد و آن جا را عسكر خواندند و از اين روي حضرت ابي الحسن عليه السلام را عسكري گويند زيرا كه آن حضرت منسوب به آن جا گشت و مدت بيست سال و نه ماه در عسكر توقف داشت تا در همان مكان به ديگر جهان توجه فرمود و اين لفظ عسكري و منسوب شدن آن حضرت به آن جا نيز بر طول مدت توقف دلالت دارد.

در ينابيع الموده گويد: چون نزد متوكل از آن حضرت سعايت و سخن چيني بسيار



[ صفحه 571]



كردند، آن حضرت را از مدينه طيبه بخواست و در سامرا مسكن داد و بيست سال و نه ماه در سامرا توقف فرمود تا به روضه رضوان شتافت و از تاريخ طبري كه احضار آن حضرت را در سال دويست و سي و سوم و وفات آن حضرت را در دويست و پنجاه و چهارم در سامرا رقم مي كند مدت اقامت از بيست سال افزون مي شود. سبط ابن جوزي مي نويسد: سبب احضار متوكل عباسي، حضرت امام علي النقي عليه السلام را از مدينه به بغداد و از بغداد به سامرا و توقف آن حضرت در آنجا بيست سال و نه ماه اين بود كه متوكل علي عليه السلام و ذريه طيبه آن حضرت عليه السلام را سخت دشمن مي داشت و با آن حضرت و اولاد امجادش كينه ور و بغيض بود.

و چون به متوكل از مقام منيع و شأن نبيل حضرت عسكري عليه السلام در مدينه و نهايت ميل و ارادت و صدق عقيدت و خلوص نيت اهل مدينه در خدمت آن حضرت خبر رسيد و از آن حضرت خائف و به زوال خلافت خود بيمناك شد، لاجرم يحيي بن هرثمه و در نسخه ديگر يحيي بن هارون را بخواند و گفت به مدينه راه برگير و در حال و ترتيب كار وي بنگر و او را به سوي ما بياور. و عسكر سامرا به معتصم عباسي منسوب است و جماعتي از اجلاء و بزرگان جهان به آن جا نسبت برند. از جمله ايشان علي بن محمد بن علي بن موسي بن جعفر بن محمد بن علي بن حسين بن علي بن ابي طالب صلوات الله عليهم مكني به ابي الحسن الهادي است، در مدينه متولد و به سامرا نقل شد. پسرش حضرت حسن بن علي عليهماالسلام نيز در مدينه طيبه قدم به اين جهان گذاشت و به سامرا نقل گرديد از اين روي هر دو تن را عسكريين خواندند.

و اما علي هادي عليه السلام در رجب سال دويست و پنجاه و چهارم وفات فرمود و مدت اقامت آن حضرت در سامرا بيست سال بود و اما حضرت امام حسن عسكري صلوات الله عليه نيز در سامرا در سال دويست و شصتم هجري بدورد زندگاني فرمود و اين دو امام والامقام عليهم السلام در سامرا مدفون شدند و قبور ايشان در آن مكان مشهور است و فرزند اين دو بزرگوار، حضرت امام منتظر عجل الله تعالي فرجه و ايشان را در آن جا مشاهد معروفه است. صلوات الله تعالي عليهم اجمعين.



[ صفحه 572]