در نام وي اختلاف كرده اند بعضي محمد دانسته اند، چنانكه در ذيل بيعت نامه پدرش متوكل مكرر به اين نام ياد شده است، و پاره اي زبير دانسته، چنانكه مسعودي تصريح كرده است، و در بعضي كتب املحه به نظر رسيده است.

مسعودي مي گويد: چون أبوعبدالله معتز خليفه شد هيجده ساله بود و بيعت روز پنجشنبه دو شب از شهر محرم يا سه شب محرم سال دويست و پنجاه و دوم روي داد و تمام سرداران و سرهنگان و قواد سپاه و زعماي مملكت و موالي شاكريه و اهل بغداد با وي بيعت نمودند و در مسجد جامع بغداد در شرقي و غربي به نامش خطبه راندند.

عجب اين است كه مي نويسد: روزي كه خليفه شد هيجده ساله بود و جملگي زمان خلافتش چهار سال و شش ماه و چون بمرد بيست و چهار ساله بود و حال اينكه به حساب خودش بيست و دو سال يا كمتر مي شود و اگر در آخر سال هيجدهم خلافت يافته باشد بيست و دو سال و نيم خواهد بود، و در مدت عمر او و نيز مقدار سن او در روز خليفتي اختلاف رفته است.



[ صفحه 647]



در هر صورت مي نويسند: هيچيك از خلفا چون خلافت يافتند، از وي كوچك تر و اصغرتر نبودند.

حمدالله مستوفي در ذيل احوال أبي احمد مستعصم بالله كه آخرين خلفاي بني عباس است مي نويسد: مدت دولت بني عباس پانصد و بيست و دو سال كه ابتداي آن در شهر ربيع الاول سال يكصد و سي و دوم و انتهاي آن در سال ششصد و پنجاه و پنج مطابق چهارم صفر، و أول ايشان عبدالله سفاح و آخر ايشان عبدالله معتصم است، مؤيد مطلب سابق است و بسا افتد كه در قلم كاتب سهوي رود و موجب اختلافات شود.