علت وفات اين امام عالي صفات را كه علت حيات موجودات است. جمعي بر آن



[ صفحه 652]



عقيدت رفته اند كه مسموماً شهيد شده است. صاحب جنات الخلود مي نويسد: آن حضرت در مدينه سكني داشت و خواص شيعه در حضرتش تشرف مي جستند و عبدالله بن محمد را كه از طرف متوكل حكمران مدينه بود توقير و تكريمي نمي نمودند و او اين توهين و تخفيف خود را از جانب آن حضرت مي دانست و در حضرتش كينه ور گرديد و مكرر شكايت به خليفه مي نوشت و نسبت به آن وجود همايون برگزيده حضرت بي چون تهمتها نگارش مي داد تا گاهي كه خليفه بيم ناك شد كه آن حضرت خروج نمايد لاجرم استمالت نامه به آن حضرت نوشت و اظهار شوق و محبت كرده، قدوم آن حضرت را خواستار شد و يحيي بن هرثمة در سرمن رأي براي آن حضرت خانه و اسباب زندگاني ترتيب داد و متوكل ظاهراً در حضرتش اظهار محبت و دوستي و مودت مي نمود، اما در باطن در صدد دفع آن حضرت كوشيده تا مسمومش گردانيد و مي گويد: به قولي معتز بالله آن حضرت را زهر چشانيد.

حمدالله مستوفي در تاريخ گزيده مي گويد: گويند به فرمان معتز خليفه مسموم شد، او را مشهد سامره است.

صاحب حبيب السير مي گويد: به روايت علماي شيعه معتز خليفه آن حضرت را زهر داد و اهل سنت گويند: وفاتش به مقتضاي اجل طبيعي اتفاق افتاد.

و ابن صباغ ازعلما و مورخين سنت و جماعت مي نويسد در كتاب خود فصول المهمه در پايان ملك معتز بالله امام ابوالحسن شهيد گرديد زيرا كه گفته اند مسموماً درگذشت و الله اعلم.

مجلسي رحمه الله شهادت آن حضرت را به زهر جفا به امر معتمد خليفه عباسي مي نگارد و مي فرمايد: در ايام توقف آن حضرت در سر من رأي از متوكل و ديگر خلفاء جور و اتباع ايشان اذيتها و ستمهاي بسيار به آن حضرت وارد شد.