ابن طلحه گويد: القاب آن حضرت عبارت بودند از: ناصح، متوكل، فتاح، نقي، مرتضي و مشهورترين القاب وي متوكل بود. اما آن حضرت اين لقب را مخفي مي كرد و به اصحابش مي فرمود از ياد كردن وي با اين لقب بپرهيزند. زيرا متوكل، لقب خليفه عباسي بود.

نگارنده: همچنين آن حضرت به دو لقب هادي و نقي نيز شهرت داشت.

در مناقب در اين باره آمده است: القاب آن حضرت عبارت بودند از: نجيب، مرتضي، هادي، نقي، عالم، فقيه، امين، مؤتمن، طيب و عسكري. وي معروف به عسكري بود و خود و فرزند بزرگوارش به عسكريين معروفيت دارند. شيخ صدوق در علل الشرايع و معاني الاخبار گويد: از استادان خود رضي الله عنهم، شنيدم كه مي گفتند: محله اي كه علي بن محمد و حسن بن علي عليهماالسلام در آن در سر من راي ساكن بودند، عسكر ناميده مي شد از اين رو به هر يك از اين دو امام عسكري گفته مي شود».

در نساب سمعاني است كه عسكري منسوب به عسكر در سر من راي است. سر من راي را معتصم بنا نهاد. بدين ترتيب كه چون شمار سپاهيانش بسيار شد و بغداد براي آنها تنگ



[ صفحه 235]



بود و مردم مورد آزار و اذيت قرار مي گرفتند، همراه با سپاهيانش بدين موضع نقل مكان كرد و در آنجا كاخي زيبا ساخت و آن را سر من راي ناميد كه بدان سامرة و سامرا گفته مي شود. و از آنجا كه پادگان نظامي معتصم در اين شهر جاي گير شد، آن را عسكر نيز مي خوانند. تاريخ اين واقعه در سال 221 هجري بوده است.

گفته سمعاني حاكي از آن است كه عسكر نامي بوده كه بر تمام سامرا اطلاق مي شده است.