فقهاي شيعه در نماز قصر شرايطي قائلند كه از آن جمله، شخص مسافر نبايد از قبيل چار وادار، ناخدا، قاصد و گله دار باشد، زيرا اين گروه بايد نمازشان را در سفر كامل بخوانند، و شغل مسافرت عملي است كه متوقف بر تصميم گيري و تجربه هاي مداوم دارد به نحوي كه يك مورد، و اتفاقي نيست، و براي كسي كه شغلش مسافرت است غيرمعمول نباشد. بنابراين سفر هر ساله ي حمله داران حج باعث كامل خواندن نماز نمي شود، بلكه آنان بايد نمازشان را قصر بخوانند.

محمد بن جزك روايت كرده، مي گويد: به خدمت ابوالحسن ثالث - امام هادي - عليه السلام نوشتم كه: شتراني دارم كه زندگي من از درآمد آنها مي گذرد و هيچ جا نمي روم، مگر به خاطر علاقه اي كه دارم، با آنها به مكه و يا به ندرت به بعضي جاهاي ديگر مي روم، بنابراين تكليف من چيست؟ وقتي كه من با مردم، براي كار از شهر بيرون مي شوم، يا در نماز و روزه تكليفم در مدت مسافرت، قصر است، يا تمام؟ امام عليه السلام در پاسخ وي نوشت:

«اگر هميشه مسافرت نمي كني و با شترانت در حال سفر نيستي جز



[ صفحه 118]



براي سفر مكه، وظيفه ات قصر خواندن نماز و افطار كردن روزه است.» [1] .

در اين جا سخن ما درباره ي بعضي از احكامي كه از امام عليه السلام درباره ي آنها سؤال شده بود، پايان گرفت.