فقها درباره ي مستحق زكات، شرط كرده اند كه مؤمن باشد، بنابراين به



[ صفحه 120]



كافر نمي شود زكات داد. از جمله دلايل آنها روايتي است كه از امام ابوالحسن عليه السلام پرسيده اند كه آيا به كسي كه قائل به تجسم است - يعني مي گويد خدا جسم است - مي توان زكات داد؟ امام عليه السلام فرمود:

«به كسي كه مي گويد: خدا جسم است نبايد زكات داد و نمي توان پشت سر او نماز خواند.» [1] .

طبيعي است كه خصوصيتي در مورد كسي كه قائل به جسم بودن خداوند است، نمي باشد بلكه اين حكم، شامل هر كافري مي شود كه به خدا و روز جزا ايمان ندارد.

و نيز فقها شرط كرده اند كه گيرنده ي زكات نبايد از كساني باشد كه نفقه اش به گردن زكات دهنده است مثل پدر و مادر، هرچند كه بالا رود - يعني اجداد - و فرزندان از اولاد پسر و دختر، هرچه پايين رود - يعني فرزندان فرزندان - اما كليني در كتاب كافي از اسماعيل بن عمران قمي، نقل كرده است: به خدمت ابوالحسن ثالث امام هادي عليه السلام، نوشتم كه من اولادي دارم كه مردان و زنان هستند آيا جايز است كه چيزي از زكات به ايشان بپردازم؟ امام عليه السلام در پاسخ نوشت:

«آري جايز است».

شيخ، اين روايت را در تهذيب و استبصار حمل بر مورد خاص آن سائل و هر كسي كه نظير او باشد كرده است، يعني كسي كه مال خودش براي هزينه ي خانواده اش كافي نباشد. [2] .