از جمله دعاهاي آن حضرت اين دعاي شريف است كه آن بزرگوار در وقت پيشامد غم انگيز و رويداد تلخ و يا به هنگامي كه مي خواست حاجت مهمش برآورده شود، مي خواند راويان خبر نقل مي كنند كه آن حضرت پيش از اين دعا، روزهاي چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه را روزه مي گرفت، سپس در آغاز روز جمعه غسل مي كرد و به مسكين صدقه مي داد و چهار ركعت نماز مي خواند كه در ركعت اول آن، سوره ي فاتحة الكتاب و سوره ي يس و در ركعت دوم



[ صفحه 180]



سوره ي حمد و سوره ي حم دخان را قرائت مي كرد و در ركعت سوم سوره ي حمد را با سوره ي واقعه و در ركعت چهارم سوره ي حمد و سوره ي تبارك را مي خواند و چون از نماز فارغ مي شد، دو كف دستش را به سمت آسمان مي گرفت و از صميم قلب اين دعا را مي خواند [1] ، كه پس از بسم الله الرحمن الرحيم چنين آمده است:

«اللهم لك الحمد حمدا يكون الحمد بك، و أرضي الحمد لك، و أوجب الحمد لك، واجب الحمد اليك، و لك الحمد كما أنت أهله، و كما رضيته لنفسك و كما حمدك من رضيت حمده، من جميع خلقك، و لك الحمد كا حمدك به جميع أنبيائك، و رسلك و ملائكتك، و كما ينبغي لعزك، و كبريائك، و عظمتك، و لك الحمد حمدا تكل الألسن عن صفته و يقف القول عن منتهاه، و لك الحمد حمدا لا يقصر عن رضاك، و لا يفضله شي ء من محامدك.

«بار خدايا سپاس تو را، چنان كه شايسته ترين سپاس نسبت به تو باشد و پسنديده ترين سپاس به پيشگاه تو و لازمترين و ضروري ترين سپاسي كه به جاي آورده مي شود، و سپاس تو را چنان كه تو سزاواري و آن چنان كه تو براي خود مي پسندي و آن طوري كه از بندگان و از تمام مخلوقاتت مي پسندي، و تو را سپاس همانند سپاسي كه تمام انبياء و فرستادگان و فرشتگان تو به جا مي آورند، و آن چنان كه به مقام عزت و كبريائي و عظمت تو زيبنده است، و تو را چنان سپاسي كه زبانها از توصيف آن عاجز است و سخن از رسيدن به پايان آن باز مي ماند، و تو را چنان سپاسي كه از حد خشنودي تو كمتر نباشد، و هيچ چيزي از حمد و سپاسهايي كه درباره ي ذات مقدس تو گفته اند، بر آن برتري نداشته باشد.

اللهم: لك الحمد في السراء و الضراء والشدة و الرخاء والعافية والبلاء، والسنين والدهور، و لك الحمد علي آلائك، و نعمائك علي، و عندي، و علي ما أوليتني، و أبليتني و عافيتني، و رزقتني، و أعطيتني، و فضلتني و شرفتني، و كرمتني، و هديتني، لدينك حمدا لا يبلغه وصف واصف، و لا يدركه قول قائل.



[ صفحه 181]



اللهم: لك الحمد حمدا فيما آتيته الي احسانك عندي، و أفضالك علي، و تفضلك اياي علي غيري، و لك الحمد علي ماسويت من خلقي، و أدبتني فأحسنت أدبي منا منك لا لسابقة كانت مني، فأي النعم يا رب لم تتخذ عندي، و أي الشكر لم تستوجب مني، رضيت بلطفك و بكفايتك من جميع الخلق خلقا.

يا رب أنت المنعم علي، المحسن، المتفضل، الجميل، ذوالجلال والاكرام، والفواضل والنعم العظام، فلك الحمد علي ذلك، يا رب لم تخذلني في شديدة، و لم تسلمني بجريرة و لم تفضحني بسريرة، لم تزل نعماؤك عند كل عسر و يسر أنت حسن البلاء و لك عندي قديم العفو.

بار خدايا سپاس تو را در خوشيها و ناخوشيها و در سختي و آساني، و در سلامتي و گرفتاري، در طول سالها و روزگاران ، و تو را سپاس مي گويم به خاطر نعمتهاي باطني و ظاهري كه بر من داده اي و هم اكنون از آنها برخوردارم، و مرا برتري و شرف دادي و كرامت دادي، و به دينت هدايتم فرمودي، تو را چنان سپاسي كه هيچ وصف كننده اي نتواند توصيف كند و هيچ سخن گوينده اي به آن نرسد.

بار خدايا تو را به خاطر نيكيهايي كه به من كرده اي و من برخوردارم، و نعمتهايي كه به من داده اي و برتري دادنت مرا بر ديگري سپاس مي گويم و به خاطر آن كه استوار آفريدي و به لطف خود، مرا نيكو ادب كردي، نه براي سابقه اي از من، پس خدايا كدام نعمتي است نزد من كه تو مرحمت نكرده اي و كدام شكر است كه تو استحقاق آن را نداري؟ از لطف تو و به عنوان فردي از مخلوقات تو خشنودم.

خدايا تويي كه بر من نعمت دادي، احسان كردي، عنايت داري تو داراي صفت جمال و صاحب جلال و بخشش و الطاف و نعمتهاي بزرگي، پس تو را به خاطر همه ي اينها سپاس مي گويم، اي پروردگار مرا در حالت سختي تنها مگذار و به خاطر گناه و معصيتي رها مساز و راز مرا فاش مكن و نعمتهايت را در وقت هر سختي و آساني زوال مياور تو نيك آزمايش مي كني



[ صفحه 182]



و از قديم عفو و گذشتت شامل حال من بوده است.

اللهم: متعني بسمعي و بصري و جوارحي، و ما أقلت الأرض مني، اللهم و ان أول ما أسألك من حاجتي، و أطلب اليك من رغبتي، و أتوسل به بين يدي مسألتي، واتقرب به اليك بين يدي طلبتي الصلاة علي محمد و آل محمد، و اسألك أن تصلي عليه و عليهم كأفضل ما أمرت أن يصلي عليهم، و كافضل ما سألك أحد من خلقك، و كما أنت مسؤول لهم الي يوم القيامة، اللهم فصل عليهم بعدد من صلي عليهم، و بعدد من يصلي عليهم صلاة دائمة تصلها بالوسيلة والرفعة والفضيلة و صلي علي جميع انبيائك و رسلك و عبادك الصالحين، و صلي اللهم علي محمد و آله، و سلم عليهم تسليما كثيرا.

اللهم: و من جودك و كرمك انك لا تخيب من طلب اليك و سألك، و رغب فيما عندك، و تبغض من لم يسألك، و ليس أحد غيرك، و طمع يا رب في رحمتك، و مغفرتك، وثقتي باحسانك و فضلك حداني علي دعائك، والرغبة اليك، و انزل حاجتي بك، و قد قدمت أمام مسألتي التوجه بنبيك الذي جاء بالق والصدق فيما عندك، و نورك و صراطك المستقيم الذي هديت به العباد، واحييت بنوره البلاد، و خصصته بالكرامة، و اكرمته بالشهادة، و بعثته علي حين فترة من الرسل صلي الله عليه و آله، اللهم اني مؤمن بسره و علانيته، و سر أهل بيته الذين أذهبت عنهم الرجس و طهرتهم تطهيرا... اللهم و لا تقطع بيني و بينهم في الدنيا و الاخرة، واجعل عملي بهم متقبلا.

بار خدايا مرا از شنوايي و بينايي سلامت و اعضاي بدنم برخوردار فرما و مبادا كه زمين آنها را از من بگيرد. خدايا، نخستين حاجتي كه از تو درخواست مي كنم و تقاضاي قلبي كه از تو دارم و پيش از هر چيز بدان متوسلم و بدن وسيله، پيش از خواهشي كه دارم به پيشگاه تو تقرب مي جويم، درود بر محمد و خاندان محمد است، و از تو درخواست مي كنم كه بر آن بزرگوار و بر خاندانش درود فرستي، چون بهترين درودي كه دستور داده اي برايشان فرستاده شود، و همچون بالاترين درخواستي كه يكي از بندگانت از حضور تو درخواست كند، و همچنان كه تا روز قيامت از تو



[ صفحه 183]



بخواهند. پس خدايا به شمار كساني كه برايشان درود فرستاده اند و مي فرستند، درود هميشگي به عنوان وسيله و برتري و فضيلت برايشان بفرست، و بر تمام پيامبران و فرستادگان و بندگان شايسته ات درود فرست، خدايا بر محمد و آل محمد درود و سلام فراوان بفرست.

خدايا هر كه از تو تقاضا و درخواست كند و از كرم تو بخواهد، از جود و بخششت نااميد نمي كني و بر كس كه درخواست نكند خشم مي گيري و كسي جز تو چنين نيست، خدايا چشم طمع به رحمت و مغفرت تو دارم و اطمينان به احسان و لطفت مرا بر دعا و اشتياق به تو و اظهار نيازم واداشت، و پيش از درخواستم پيامبرت را كه به حق و راستي از جانب تو آمده و نور و راه راستي را كه بندگانت را بدان وسيله هدايت كردي و زمين را به نور او زنده گردانيدي و او را كرامت ويژه دادي و به فيض شهادت عزت دادي و پس از زماني فاصله از پيامبران او را فرستادي، واسطه قرار مي دهم، خدايا به نهان و آشكار او و سر اهل بيت او كه از هر پليدي پاك داشته اي ايمان دارم... خدايا بين من و آنها در دنيا و آخرت جدايي مينداز و عمل مرا به خاطر آنها پذير!

اللهم: دللت عبادك علي نفسك فقلت: تبارك و تعاليت «و اذا سألك عبادي عني فاني قريب أجيب دعوة الداع اذادعاني فليستجيبوالي و ليؤمنوا بي لعلهم يرشدون» [2] و قلت: «يا عبادي الذين أسرفوا علي أنفسهم لاتقنطوا من رحمة الله ان الله يغفر الذنوب جميعا انه هو الغفور الرحيم» [3] و قلت: «و لقد نادانا نوح فلنعم المجيبون» [4] أجل يا رب نعم المدعو أنت، و نعم الرب أنت، و نعم المجيب و قلت: «قل ادعوا الله وادعوا الرحمن أياما تدعوا فله الأسماء الحسني» [5] و انا ادعوك اللهم باسمائك التي اذا دعيت بها أجبت، و اذا سئلت بها أعطيت، و ادعوك



[ صفحه 184]



متضرعا اليك مسكينا، دعاء من اسلمته الغفلة، واجهدته الحاجة، ادعوك دعاء من استكان، واعترف بذنبه، و رجاك لعظيم مغفرتك و جزيل مثوبتك.

خدايا تو خود بندگانت را بر خويشتن راهنمايي فرمودي و تو اي خداوند بزرگ، خود فرمودي: «و هرگاه بندگانم از دوري و نزديكي من بپرسند، بدانند كه من به آنها نزديك خواهم بود، و هر كه مرا بخواند دعاي او را مستجاب گردانم، پس آنان بايد دعوت مرا بپذيرند و به من ايمان آورند، باشد كه به سعادت برسند.» و نيز فرموده اي: «بگو - اي پيامبر - به آن بندگانم كه بر خود اسراف «ستم» كردند هرگز از رحمت خدا نااميد مباشيد، البته خداوند تمام گناهان شما را خواهد بخشيد كه او خداوند بسيار بخشاينده و مهربان است.» و فرموده اي: «و همانا نوح ما را ندا كرد و ما او را چه نيكو اجابت كرديم» آري اي پروردگار من، تو نيكو درخواست شده و نيكو پروردگاري و نيكو اجابت كننده اي، و فرمودي: «بگو اي پيامبر - خدا را به نام الله و يا به نام رحمن، به هر اسمي بخوانيد، اسماء نيكو همه مخصوص اوست» و من، اي خدا تو را به نامهايي مي خوانم كه هر گاه بخوانند پاسخ مي دهي و هرگاه درخواست كنند مي بخشي، تو را به زاري همچون درمانده اي و درخواست غفلت زده و بيچاره اي مي خوانم كه چون كسي كه ذليل است و اقرار به گناه دارد و اميدوار به بخشش زياد و اجر فراوان توست تو را مي خوانم.

اللهم: ان كنت خصصت برحمتك طائعا فيما أمرته، و عمل لك فيما له خلقته فانه لم يبلغ ذلك الا بك و بتوفيقك، اللهم من أعد واستعد لوفادة مخلوق رجاء رفده و جوائزه فاليك يا سيدي كان استعدادي رجاء رفدك و جوائزك فأسألك ان تصلي علي محمد و آل محمد، و أن تعطيني مسألتي و حاجتي...

يا اكرم المنعمين، وافضل المحسنين صلي علي محمد و آله، و من أرداني بسوء من خلقك فاحرج صدره، واقحم لسانه، واسدد بصره، واقمع رأسه، واجعل له شغلا في نفسه، واكفنيه بحولك و قوتك، و لا تجعل مجلسي آخر المجالس التي ادعوك بها متضرعا اليك فان



[ صفحه 185]



جعلته فاغفر لي ذنوبي كلها مغفرة لا تغادر لي بها ذنبا، واجعل دعائي في المستجاب، و عملي في المرفوع المتقبل عندك، و كلامي فيما يصعد اليك من العمل الطيب، واجعلني مع نبيك وصفيك، والأئمة صلواتك عليهم اجمعين ، فبهم اللهم اتوسل، و اليك بهم ارغب، فاستجب دعائي يا ارحم الراحمين، واقلني من العثرات.

«اي بخشنده ترين، بخشندگان و برترين نيكوكاران، بر محمد و آل او درود فرست، و هر كس از مخلوق نسبت به من سوء قصدي دارد، سينه اش را بيرون كن و زبانش را ببر، و نابينايش گردان و سرش را از تنش جدا ساز و او را به خودش گرفتار كن، و با نيرو و قدرت خود او را از من بازدار، و اين مجلس مرا آخرين مجلس من قرار مده كه تو را با زاري مي خوانم، و اگر قرار است كه آخرين مجلسم باشد پس تمام گناهان مرا چنان بيامرز كه هيچ گناهي بر گردن من نماند، و دعاي مرا مستجاب فرما و عمل مرا مورد قبول در پيشگاه خودت قرار ده و سخن مرا در ميان اعمال خوب و پسنديده اي كه به جانب تو برمي رود محسوب فرما، و مرا با پيامبر و برگزيده ات و امامان - صلوات الله عليهم اجمعين - محشور فرما، خدايا به وسيله ي آن به تو توسل مي جويم و به واسطه ي آنها به تو گرايش دارم، پس دعاي مرا مستجاب فرما اي بخشنده ترين بخشايندگان و از لغزشهاي من درگذر.»

آن گاه امام عليه السلام، حاجت خود را درخواست كرده و به سجده مي رود و مي گويد:

لا اله الا الحليم الكريم، لا اله الا العلي العظيم، سبحان الله رب السموات السبع، و رب الأرضين السبع، و رب العرش العظيم، اللهم اني اعوذ بعفوك من عقوبتك، و اعوذ برضاك من سخطك، و اعوذ بك منك، لا ابلغ مدحتك، و لا الثناء عليك، و أنت كما أثنيت علي نفسك، اجعل حياتي زيادة لي من كل خير، واجعل وفاتي راحة لي من كل شر، واجعل قرة عيني في طاعتك يا ثقتي و رجائي لاتحرق وجهي بالنار بعد سجودي لك يا سيدي من غير من مني عليك بك لك المن علي



[ صفحه 186]



فارحم ضعفي ورقة جلدي، واكفني ما اهمني من أمر الدنيا والاخرة، وارزقني مرافقة النبي (صلي الله عليه و آله) و أهل بيته عليه و عليهم السلام في الدرجات من الجنة... يا نورالنور، يا مدبرالأمور، يا جواد يا ماجد، يا واجد، يا أحد يا صمد يا من لم يلد و لم يولد لم يكن له كفوا أحد يا من هو هكذا، و لا يكون هكذا غيره يا من ليس في السموات العلي، ولا في الأرضين السفلي اله، سواه، يا معز كل ذليل، و يا مذل كل عزيز، قد و عزتك و جلالك عنيل صبري، فصل علي محمد و آل محمد، و فرج عني...»

خدايي، جز خداي يكتاي با حلم و بخشنده نيست، خدايي جز خداي بلندپايه ي بزرگ وجود ندارد، منزه است خدايي كه پروردگار آسمانهاي هفتگانه و زمينهاي هفتگانه، و پروردگار عرش عظيم است، خدايا من از كيفر تو به عفو و بخششت پناه مي برم، و از خشمت به خشنودي تو پناه مي برم، و از تو به خودت پناه مي آورم، من به مدح و ثناي تو قادر نيستم و تو آن چناني كه خود بر خويشتن ثنا گفته اي، خدايا زندگي مرا باعث فزوني از انواع خيرات قرار ده و وفاتم را باعث آسودگي از هر شري بگردان و روشنايي چشمم را در اطاعت خودت قرار ده اي تكيه گاه و اميد من، صورت مرا، پس از اين سجده اي كه براي تو كردم، در آتش دوزخ مسوزان. اي آقاي من! بدون اين كه من به تو منتي داشته باشم تو بر من منت داري، پس به ناتواني و نازكي پوست بدنم رحم كن، و امور مهم دنيا و آخرت مرا كفايت فرما و همراهي با پيامبر (صلي الله عليه و آله) و اهل بيتش - عليهم السلام - را در مقامات بهشت نصيبم گردان،... اي روشني بخش نور، اي تدبر كننده ي امور، اي بخشنده، اي بزرگوار، اي يكتا، اي يگانه، اي تنها، اي بي نيازي كه نزاده و نه زاييده ي كسي است و نه كسي همتاي اوست و اي كه چنيني و ديگري چنين نيست. اي كسي كه در آسمانهاي بالا و زمينهاي پايين خدايي جز او وجود ندارد، اي عزت دهنده ي هر ذليل و اي خواركننده ي هر عزيز، به راستي كه عزت و بزرگي تو تاب و توانم را برد، پس بر محمد و خاندان محمد درود فرست و گرفتاريهاي مرا برطرف ساز!.»



[ صفحه 187]



كدام نفس ملكوتي است كه همچون وجود مقدس امام عليه السلام، روحانيت پيامبران و قداست جانشينان ايشان در او تجسم يابد، و از همه چيز بريده و به خدا پيوسته باشد؟ و معتقد باشد كه تمام عوامل رويدادها و پيشامدها تنها و تنها به دست خداوند آفريدگار هستي و حياتبخش است و به او چنگ زند و در تمام كارهايش به او پناه برد؟

چقدر اين دعاي شريف زيباست و داراي تعبيرات جالب و ادب و عرض تقاضاست و به گونه ي زيبا مطرح شده است!