متوكل، دستور داد، علويان را محاصره ي اقتصادي كنند، رسما نيكي و احسان به ايشان را ممنوع اعلام كرد، اگر به اطلاع متوكل مي رساندند كه كسي به علويان نيكي كرده - هر چند اندك - او را به دست مجازات مي سپرد و بايد تاوان سنگيني را مي پرداخت [1] مردم از ارتباط و احترام به علويان و رساندن هر نوع حقي از حقوق شرعي به ايشان، از ترس سيطره و مجازات طاغوت، خودداري كردند.

محاصره ي اقتصادي، بزرگان علوي را سخت آزرد، و تا حد غير قابل وصفي



[ صفحه 404]



آنها را تضعيف كرد كار آنها به جايي رسيد كه چند زن علويه تنها يك پيراهن داشتند و ناچار آن يك پيراهن را در وقت نماز به نوبت مي پوشيدند و در اوقات ديگر بدون پيراهن و برهنه در خانه هايشان به سر مي بردند [2] در حالي كه طاغوت زمان، متوكل براي خوشگذرانيهاي خود ميليونها دينار صرف مي كرد و بي حساب هزاران دينار به خوانندگان، نوازندگان و رقاصان مي داد اما اولاد رسول خدا - صلي الله عليه و آله - و عترت پاك آن حضرت را مانع بود از اين كه كسي حقوق آنها را بپردازد و به اين ترتيب فقر و تنگدستي و محروميت همه ي آنها را فرا گرفت.

روزي متوكل خون دماغ كرده بود، فتح بن خاقان كنيزكي را براي او فرستاد كه چشم هيچ بيننده اي نظير او را در زيبايي و ظرافت نديده بود، كنيز در حالي وارد شد كه كاسه ي زريني در نهابت زيبايي در يك دست و ليوان شرابي كه نظير آن را كسي نديده بود در دست ديگر، و نيز نوشته اي به همراه داشت كه اشعار زير در آن نوشته بود:



اذا خرج الامام من الدواء

و اعقب بالسلامة و الشفاء



فليس له دواء غير شرب

بهذا لجام من هذا الطلاء



و فض الخاتم المهدي اليه

فهذا صالح بعد الدواء [3] .



«وقتي آن رهبر از معالجه فارغ شد و سلامتي و بهبود را پشت سرگذاشت

براي او هيچ دارويي، به جز نوشيدن از اين باده ي گلگون از اين كاسه، وجود ندارد.

و انگشتري سيمين كه تقديم او مي گردد، پس از آن دارو، شايسته اين است.»

به راستي دختران پيامبر - صلي الله عليه و آله - در زمان اين طاغوت لباس براي پوشيدن نداشتند، در حالي كه زنان دربار عباسي و اطرافيانشان از



[ صفحه 405]



خوانندگان و نوازندگان و رقاصان در ميان لباسهاي حرير و ابريشم مي خراميدند... باري آن روزگار سياه به سر آمد و زندگي متوكل با صفحات تيره و ننگين تاريخش به وسيله ي گناهاني كه در شكنجه بر عترت پيامبر - صلي الله عليه و آله -مرتكب شده بود، در هم پيچيد.