آثار علمي و معنوي حضرت امام هادي عليه السلام بيش از آن است كه در بيان آيد و تأثيري كه آن حضرت در احياي اسلام و ارتقاي فرهنگ مسلمانان داشته خيلي بيشتر از آن است كه در دايره ي يك مقاله يا كتاب بگنجد، ما تنها به ذكر برخي از آثار علمي آن امام مبين و حجت دين اشاره مي كنيم:

1 - تفسير قرآن مجيد در 120 جلد.

مرحوم ابن شهر آشوب مازندراني در كتابش معالم العلماء، ص 34، از اين تفسير ياد كرده و گفته است كه اين تفسير را امام، به يكي از شاگردان بنامش، حسن بن خالد برقي املا فرموده و او نيز آن را در صد و بيست مجلد نوشته است، البته اين تفسير، غير از تفسير معروف و منسوب به امام حسن عسكري عليه السلام است. [1] .

2 - رساله اي در رد جبر و تفويض و اثبات عدالت خدا. [2] .



[ صفحه 22]



3 - مجموعه پاسخهايي كه به پرسشهاي يحيي بن أكثم، رييس قوه ي قضاييه آن روز بغداد داده اند. [3] .

4 - مجموعه اي از احكام دين. [4] .

علاوه بر اين ها، صدها سخن و حديث از حضرت امام هادي عليه السلام نقل شده كه برخي از آنها را فاضل معاصر شيخ عزيزالله عطاردي در كتابي جمع كرده و با نام «مسند الامام الهادي عليه السلام»چاپ كرده است.

از اولاد امام هادي عليه السلام در تاريخ يك دختر و چهار پسر نام برده شده است بدين ترتيب:

ابو محمد امام حسن عسكري عليه السلام، حسين، سيد محمد، جعفر و عايشه. [5] .

در كتاب «لمحات من حياة الامام الهادي عليه السلام» ص 124 پنج بزرگوار از بزرگمردان شيعي را نام مي برد كه وكلا و نمايندگان حضرت امام علي النقي عليه السلام بود ند و در شهر ها و كشورهاي مختلف به كارهاي مردم رسيدگي مي كردند، به اين ترتيب:

1 - جعفر بن سهيل الصيقل.

2 - علي بن جعفر هماني.

3 - ابو علي بن راشد در بغداد و مدائن و....



[ صفحه 23]



4 - علي بن الحسين بن عبدربه.

5 - ايوب بن نوح نخعي كوفي، از اصحاب امام رضا، امام جواد، امام هادي و امام عسكري عليه السلام كه پدرش نوح بن دراج و عمويش جميل بن دراج نيز از بزرگان شيعه مي باشند.