ابو محمد شيخ جميل بن دراج نخعي كوفي، از رجال بزرگ شيعه و شاگرد نزديك زرارة بن اعين، و



[ صفحه 108]



از ياران و اصحاب امام صادق و امام كاظم عليهماالسلام است.

او از اصحاب اجماع يعني از افراد انگشت شماري است كه تمام بزرگان شيعه اتفاق نظر دارند كه هر چه را آنها صحيح بدانند صحيح خواهد بود و همگي آنها را تصديق مي كنند و همگان به فقه و فقاهت آنها اقرار مي كنند، و شش بزرگوار از آنها را از اصحاب امام صادق عليه السلام نام مي برند، اولين اسمي كه به چشم مي خورد نام جميل بن دراج است و برخي را عقيده بر اين است كه شيخ جميل از بين آن شش نفر از همه فقيه تر است. [1] .

رجالي معروف، مرحوم نجاشي، از ابن فضال نقل مي كند كه گفت:

«ابو محمد بزرگ ما و آبروي طائفه ي شيعه مردي موثق است و برادرش نوح بن دراج قاضي نيز از ياوران ما بود كه عقيده ي خويش را مخفي مي كرد.» [2] .

از ابن ابي عمير نقل شده كه گفت:

«به جميل بن دراج گفتم: محضر تو چه زيبا و مجلس تو چقدر باصفاست؟! جواب داد: خدا را قسم كه ما پيش زرارة بن اعين چيزي نبوديم مگر چون طفلان ابجد خواني كه دور معلم جمع مي شوند.» [3] .



[ صفحه 109]



شيخ جميل و فقيه فروتن، براستي كه شيخ جميل شيعه بود و ذكر خيرش بيشتر از آن است كه در اين مختصر بگنجد، چه روايتهاي درخشاني كه در طول سجود او، و اخلاص او نسبت به آل پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم قناعت و عزت و زهد او، و الطاف امام صادق عليه السلام نسبت به او، و رنجها و سختي هايي كه او در راه عقيده پاك خويش كشيد و... و... نقل شده است.

شيخ جميل شيعه، در سرزمين «دجيل «از توابع سامرا، در روستاي «سميكه» اقامت داشت و همانجا نيز سراي خاكي را بدرود گفت و امروزه قبرش در قريه اي به نام «طارميه» نزديك «سميكه» ، در ساحل دجله، معروف و مشهور است. بر روي قبرش گنبدي است كه از روزگاران قديم به جا مانده و داراي حرمي است كوچك كه با صفا و سادگي مطاف مردان است و مردم از اطراف و اكناف به زيارتش مي شتابند. [4] .