نظر نويسندگان درباره شخصيت امام هادي (ع) چيست؟


تمام كساني كه سيره امام را نگاشته اند امام را نمونه علم ، شرافت و تقوا ديده اند و بر اين باورند كه تمام ارزش هاي عالي انساني در وجود امام است كه جلوه حقيقي يافته است لذا هر يك به شيوه خود حيرت و ناباوري خود را بيان كرده است و از سرگشتگي خود پرده برداشته است . ما در اينجا پاره اي از اقوال را نقل مي كنيم :

1 - ((ابوالفلاح حنبلي )):

عبدالحيّ ابوالفلاح حنبلي چنين مي گويد: ((ابوالحسن بن علي الجواد فرزند علي بن موسي الرضا فرزند جعفر الصادق علوي حسيني معروف به ((الهادي )) امامي بود فقيه و متعبد به احكام او يكي از اماماني است كه غلات شيعه به عصمت آنان مانند انبياء معتقدند...))

2 - ((يافعي )):

يافعي مي گويد: ((امام علي هادي ، امامي بود فقيه و متعبّد...))

3 - ((ابوالفداء)):

((علي النقي به اعتقاد اماميه يكي از ائمه دوازدهگانه است و نام مباركش علي الزكي بن محمّد الجواد مي باشد...))

4 - ((ابن صباغ مالكي )):

ابن صباغ مالكي نقل مي كند كه : ((يكي از بزرگان علم مي گويد: فضيلت ابوالحسن علي بن محمّد هادي زبانزد خاص و عام است و آوازه فضلش سراسر گيتي را درنورديده است ؛ فضيلتي ذكر نمي شود مگر آنكه نام امام قرين آن است و كرامتي به اجمال گفته نمي شود جز آنكه تفصيل آن را امام هادي داراست . (آنچه خوبان همه دارند ايشان يك جا دارند) حضرتش مستجمع مكارم و معالي اخلاق است و دردانه انسانيت بشمار مي روند. آنچنان به حفظ سجاياي انساني خود پايبند بود كه چوپاني براي حفظ گله اش ، روح و اخلاق حضرت نرم و شيرين بود، سيرت وي عادلانه و دوستي هايش خيرخواهانه بود. در وقار، آرامش ، عفت ، پاك رفتاري ، زيركي ، شجاعت ، شرف ، و همت عالي بر سنت نبوي و سيرت علوي بود، در موقعيت والاي ايشان كسي را انديشه نزديك شدن هم نبود و شاهباز خرد مردم به شرف ايشان نمي توانست رسيد. در زندگي روش سخت ، دشوار و عارفانه اي پيش گرفته بود كه كسي را در آن طمع و شراكتي نبود)).

5 - ((ابن شهر آشوب )):

ابن شهر آشوب درباره حضرت مي گويد: ((از همه خوش سيماتر و راستگوتر بود. زيبايي ايشان از نزديك دل ها را مي ربود و كمالشان از دور، خردها را سرگشته مي كرد. هنگامي كه لب مي گشود زيبايي كلامش ديگران را شيفته مي كرد و هنگامي كه لب فرو مي بست هيبت و وقارش فضا را سنگين مي كرد. او از خاندان نبوت و امامت بود و جايگاه وصايت و خلافت . او شاخه اي از بهترين شاخه هاي درخت نبوت و بهترين ثمره امامت بشمار مي رفت ...))

6 - ((قطب راوندي )):

قطب راوندي درباره حضرت هادي چنين مي گويد: ((صفات امامت و شرايط آن در علي بن هادي جمع شده بود و فضل ، علم و صفات نيك ايشان به اوج كمال رسيده بود، اخلاق او مانند نياكانش خارق العاده و شگرف بود، ايشان با جبّه اي پشمين در شبانگاه بر سجاده اي رو به قبله مي نشست و تمام شب را به تهجّد مشغول بود، و اگر ما بخواهيم يكايك خصوصيات اخلاقي والاي ايشان را برشماريم تمام كتاب را باي بدان اختصاص دهيم ...))

7 - ((ذهبي )):

ذهبي مي گويد: ((علي بن محمّد بن علي بن موسي بن جعفر بن محمّد بن زين العابدين بنالسيد الشريف العلوي الحسيني ، يكي از فقهاي دوازدهگانه است و اماميه او را به((مناري راهنما)) ملقب ساخته اند...)).

8 - ((ابن حجر)):

ابن حجر مي گويد: ((علي هادي دانش و بخشش را از پدر به ارث برده بود)).

9 - ((ابن عنبسه )):

ابن عنبسه نسب شناس معروف مي گويد: ((علي هادي در محله اي از شهر سامرّا كه ((عسكر)) ناميده مي شد. اقامت داشت لذا به ((عسكري )) ملقب گشت ، مادرش امّ ولد بود و ايشان در نهايت فضيلت و نجابت بودند...)).

10 - ((محمّد بن طلحه )):

محمّد بن طلحه شافعي درباره شخصيت امام مي گويد: ((اوصاف و مناقب علي هادي بر گوش هاي شنوندگان چون آويزه هايي زمردين مي درخشد و گهرهايي است در درج انديشه هاي انساني ، وي ، بي نظيرترين خصال نيك را در خود جمع آورده بود و آنها را از درجه نبوت و رسالت و بطون اصيل عرب به ميراث برده بود...)).(

11 - ((شيخ آقا بزرگ تهراني )):

محقق برجسته شيخ آقا بزرگ تهراني مي گويد: ((امام هادي جليل القدرترين برادران خويش و وارث دانش و بخشش پدران خود بود. منصب امامت از آن جهت به ايشان اختصاص يافت كه داراي تمامي شرايط آن يعني علم ، عدالت ، كارآيي ، سلامت اعضا و حواس - آن مقدار كه در انديشه و كردار مؤ ثر است - و نسب قرشي عربي بود، از همه گذشته ايشان از بني هاشم بودند...)).

12 - ((خير الدين زركلي )):

خير الدين زركلي مي گويد: ((علي ملقب به الهادي فرزند محمّد الجواد بن علي الرضي بن موسي بن جعفر حسيني طالبي ؛ دهمين امام از ائمه اثني عشر و يكي از پرهيزگاران و صالحين بشمار مي رفت ...))

اينها خلاصه اي بود از نظرات بزرگان كه در خلال آن شگفتي و اعجاب خود را نسبت به امام هادي و خصوصيات او نشان داده اند. در ميان اين خصوصيات دو ويژگي از اهميت بيشتري برخوردار است :

1 - تخصّص در علوم اسلامي ، ايشان عالي ترين مرجع ديني عصر خود بودند.

2 - تقوا و عبادت ، هيچ كس از مردم در عصر امام مانند ايشان را در عبادت ، تقوا و تعهد ديني سراغ نداشته است

***

زندگاني امام علي الهادي عليه السلام

مؤ لف : باقر شريف قرشي