بازگشت

خمس بعد از مؤونه


روي الكليني: عن سهل، عن ابراهيم بن محمد الهمداني، قال: كتبت الي أبي الحسن عليه السلام أقرأني علي بن مهزيار كتاب أبيك عليه السلام فيما أوجبه علي أصحاب الضياع نصف السدس بعد المؤونه، و أنه ليس علي من لم تقم ضيعته بمؤونته نصف السدس، و لا غير ذلك، فاختلف من قبلنا في ذلك، فقالوا: يجب علي الضياع الخمس بعد المؤونه، مؤونه الضيعه و خراجها، لا مؤونه الرجال و عياله. فكتب عليه السلام: بعد مؤونته و مؤونه عياله، و بعد خراج السلطان
74- و روي أيضا: عن محمد بن الحسين، و علي بن محمد، عن سهل بن زياد، عن علي بن مهزيار قال: كتبت اليه يا سيدي! رجل دفع اليه مال يحج به هل عليه في ذلك المال حين يصير اليه الخمس، أو علي ما فضل في يده بعد الحج؟ فكتب عليه السلام: ليس عليه الخمس .

1- قال الطوسي: روي سعد بن عبدالله، عن أحمد بن محمد، عن علي بن مهزيار قال: حدثني محمد بن علي بن شجاع النيسابوري، أنه سأل أباالحسن الثالث عليه السلام عن رجل أصاب من ضيعته من الحنطه مائه كر، فأخذ منه العشر عشره أكرار، و ذهب منه بسبب عماره الضيعه ثلاثون كرا، و بقي في يديه ستون كرا، ما الذي يجب لك من ذلك، و هل يجب لأصحابه من ذلك عليه شي ء؟ فوقع عليه السلام: لي منه الخمس مما يفضل من مؤنته.

***

كليني با سند خود از علي بن محمد همداني نقل مي كند كه گفت: به امام هادي عليه السلام نوشتم: علي بن مهزيار نامه ي پدر شما را براي من خواند كه: آنچه بر باغداران، بعد از كسر مخارج واجب است، يك دوازدهم است، و كسي كه درآمد باغ و مزرعه اش، مخارجش را كفاف ندهد، نه يك دوازدهم بر او واجب است، و نه چيز ديگر. و مردم ديار ما در اين باره اختلاف دارند، و مي گويند: بر مزارع، بعد از كسر مخارج، خمس واجب است، مخارج مزرعه و خراج، نه مخارج خود زراع و خانواده اش. امام عليه السلام در پاسخ نوشت: پس از مخارج زارع و خانواده اش، و بعد از خراج سلطان.

1- كليني با سند خود از علي بن مهزيار نقل مي كند كه گفت: به امام هادي عليه السلام نوشتم: سرورم! به كسي مالي داده اند تا با آن حج انجام دهد، آيا از همه ي پول، چون به دستش رسيد، بايد خمس بدهد، يا از آنچه بعد از انجام حج، زياد مي آيد؟ امام عليه السلام در پاسخ نوشت: خمس بر او واجب نيست.

75- طوسي با سند خود از محمد بن علي بن شجاع نقل مي كند كه: از امام هادي عليه السلام پرسيد: كسي از مزرعه ي خود صد كر گندم برداشت كرده است، يك دهم آن را كه ده كر است [به عنوان زكات] گرفته اند، و سي كر آن براي مخارج مزرعه رفته است، و در دستش شصت كر مانده است، براي شما از آن چه مقدار واجب است؟ آيا براي برادران ايماني اش نيز چيزي واجب است؟ امام عليه السلام در پاسخ نوشت: خمس آنچه از مخارجش زياد مي آيد براي من است.